اکبر رضایی
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 1-22
چکیده
دانشجویان در محیط‌های تحصیلی هیجان‌های متعددی را تجربه می‌کنند و این هیجان‌ها تأثیر زیادی در انگیزش، یادگیری و عملکرد و همچنین سلامتی آن‌ها دارند. با این حال، پژوهش در این زمینه‌ها شاید به علت نبود ابزارهای مناسب به کندی پیش می‌رود. در پاسخ به این کمبود، پکران و همکارانش (2011) ابزار خودگزارشی برای اندازه‌گیری هیجان‌های پیشرفت ...
بیشتر
دانشجویان در محیط‌های تحصیلی هیجان‌های متعددی را تجربه می‌کنند و این هیجان‌ها تأثیر زیادی در انگیزش، یادگیری و عملکرد و همچنین سلامتی آن‌ها دارند. با این حال، پژوهش در این زمینه‌ها شاید به علت نبود ابزارهای مناسب به کندی پیش می‌رود. در پاسخ به این کمبود، پکران و همکارانش (2011) ابزار خودگزارشی برای اندازه‌گیری هیجان‌های پیشرفت مختلف که دانشجویان معمولاً در محیط‌های تحصیلی تجربه می‌کنند، توسعه داده‌اند (پرسشنامه هیجان‌های پیشرفت؛ AEQ). این ابزار از مقیاس‌های مختلفی برای اندازه‌گیری لذت، امیدواری، غرور، خشم، آسودگی، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی در موقعیت‌های کلاس، یادگیری و آزمون تشکیل شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روان‌سنجی از جمله روایی درونی و پایایی نسخه فارسی این پرسشنامه در جامعه دانشجویان ایرانی بود. ابتدا AEQ به زبان فارسی ترجمه شد. بعد از مطالعه مقدماتی و رفع اشکالات، پرسشنامه بر دانشجویان گروه نمونه که شامل 423 نفر از دانشجویان علوم انسانی دانشگاه پیام نور مرکز تبریز بودند، اجرا شد. در این پژوهش، برای تحلیل داده‌های گردآوری شده از تحلیل عاملی تأییدی و آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. نتایج نشان داد که مقیاس‌های AEQ به طور قابل قبولی پایاهستند. همچنین نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که اکثر مقیاس‌های پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده‌ها دارند. نتایج این مطالعه حاکی از آن است که نسخه فارسیAEQ یک ابزاراندازه‌گیری پایا و روا می‌باشد که می‌توان آن را برای اهداف پژوهش و مشاوره‌ای مورد استفاده قرار داد.
احمد عابدی؛ محبوبه عادی پور
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 23-40
چکیده
زمینه:تحقیقات نشان داده است علاوه بر هوش،رفتارهای یادگیری نیز بر موفقیت تحصیلی دانشآموزان مؤثر است.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان پایایی، روایی و تعیین ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس رفتارهای یادگیری (LBS) بر روی دانشآموزان دورة راهنمایی انجام شد. روش: جامعۀ آماری پژوهش کلیه دانشآموزان دورة راهنمایی شهر اصفهان در سال تحصیلی ...
بیشتر
زمینه:تحقیقات نشان داده است علاوه بر هوش،رفتارهای یادگیری نیز بر موفقیت تحصیلی دانشآموزان مؤثر است.هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان پایایی، روایی و تعیین ساختار عاملی نسخه فارسی مقیاس رفتارهای یادگیری (LBS) بر روی دانشآموزان دورة راهنمایی انجام شد. روش: جامعۀ آماری پژوهش کلیه دانشآموزان دورة راهنمایی شهر اصفهان در سال تحصیلی 88-87 بودند. نمونة پژوهش شامل 380 دانشآموز دورة راهنمایی (198 دختر، 182 پسر) که به روش نمونه‌گیری تصادفی خوشهای چند مرحله‌ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده عبارت از مقیاس رفتارهای یادگیری (LBS) مک در موت و همکاران (1999) بود. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش نشان داد مقیاس رفتارهای یادگیری (LBS) از پایایی و روایی کافی و مناسب جهت ارزیابی رفتارهای یادگیری اثربخش دانشآموزان دورة راهنمایی برخوردار است. همچنین نتایج تحلیل عاملی نشان داد مقیاس رفتارهای یادگیری (LBS)، یک مقیاس چند بُعدی و دارای چهار عامل انگیزة شایستگی، توجه / پشتکار، نگرش نسبت به یادگیری و راهبرد / انعطاف پذیری می‌باشد.
فریبرز باقری؛ فیروزه غفاری جعفر زادگان
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 41-70
چکیده
زمینه: مدل‌های نظری سبک‌های فرزندپروری سعی بر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تربیت و تعیین پیامدهای آن را دارند. ناهمخوانی این الگوهای نظری که غالباً متعلق به جامعة غرب و متأثر از نگرش حاکم بر آن جوامع است با فرهنگ و باورهای فکری و ارزشی جامعة ایرانی ایجاب می‌کند مدل‌های بومی مبتنی بر نگرش اسلامی و تجربیات خاص جامعة ایرانی ابداع شود. ...
بیشتر
زمینه: مدل‌های نظری سبک‌های فرزندپروری سعی بر شناسایی عوامل تأثیرگذار بر تربیت و تعیین پیامدهای آن را دارند. ناهمخوانی این الگوهای نظری که غالباً متعلق به جامعة غرب و متأثر از نگرش حاکم بر آن جوامع است با فرهنگ و باورهای فکری و ارزشی جامعة ایرانی ایجاب می‌کند مدل‌های بومی مبتنی بر نگرش اسلامی و تجربیات خاص جامعة ایرانی ابداع شود. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روان‌سنجی (پایایی و رواسازی) و مدل نظری پرسشنامه الگوی رابطة والد - فرزند (پاروف) با این دو ویژگی بود. روش: به این منظور، پرسشنامه در دو مرحله و مجموعاً روی 270 نفر نوجوان و جوان 30-15 ساله 9 منطقه شهر تهران در سال 1390 اجرا شد. نمونه‌های تحقیق در هر دو مرحله با روش نمونه‌گیری تصادفی چند مرحله‌ای انتخاب شدند. حجم نمونه در مرحله اول 110 نفر و در مرحله دوم، 160 نفر بود. روشهای به کار رفته در مرحله اول شامل بررسی روایی محتوایی و صوری پرسشنامه با نظر متخصصان و همچنین روایی سازه (تحلیل مؤلفه‌های اصلی، تحلیل گویه‌ها، ضریب تمییز، ضریب دشواری و روش لوپ) بود. در مرحله دوم، ابتدا تحلیل عامل اکتشافی و بعد تحلیل عاملی تاییدی انجام گرفت. نتایج: شاخصهای برازندگی مؤید معتبر و مقبول بودن مدل نظری طراحی شده پرسشنامه است. علاوه بر آن، با توجه به میزان t، همة سئوالات با عامل‌های مورد نظر ارتباط معنادار دارند. همچنین با توجه به بارهای عاملی برای هر یک از دو سبک آزادی مدار و امنیت مدار و معناداری ضرایب t، می‌توان برای این دو سبک نیز روایی سازه مناسبی گزارش کرد.
اعظم فرانی؛ عبدالعزیز افلاک سیر
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 71-86
چکیده
زمینه: معتبرترین مقیاس ساخته شده در زمینۀ سنجش کارکردهای خاطره‌گویی، مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی است. با توجه به عدم بررسی روایی و پایایی این مقیاس در ایران، بررسی روایی و پایایی آن ضروری می‌باشد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی در دانشجویان بود.روش: تعداد 247 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز که ...
بیشتر
زمینه: معتبرترین مقیاس ساخته شده در زمینۀ سنجش کارکردهای خاطره‌گویی، مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی است. با توجه به عدم بررسی روایی و پایایی این مقیاس در ایران، بررسی روایی و پایایی آن ضروری می‌باشد. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی در دانشجویان بود.روش: تعداد 247 نفر از دانشجویان دانشگاه شیراز که در سال تحصیلی 91-90 مشغول به تحصیل بودند، با روش نمونه‌گیری تصادفی خوشهای انتخاب و با تکمیل مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی در این پژوهش شرکت نمودند. برای بررسی روایی مقیاس مذکور از تحلیل عاملی به روش مؤلفه‌های اصلی و تحلیل همسانی درونی استفاده شد. جهت بررسی پایایی آن نیز، از روش پایایی آزمون- آزمون مجدد و محاسبۀ ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی نشان دهندۀ وجود 7 عامل بود.همچنین نتایج تحلیل همسانی درونی نشان داد که این مقیاس از همسانی خوبی برخوردار می‌باشد. ضریب آلفای کرونباخ کل 91/0 و ضرایب آلفای کرونباخ خرده مقیاس‌ها از 76/0 تا 89/0 محاسبه شد. ضریب پایایی آزمون- آزمون مجدد برای کل مقیاس 57/0 و برای خرده مقیاس‌ها از 36/0 تا 71/0 محاسبه شد. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهش حاضر نشان داد که مقیاس کارکردهای خاطره‌گویی از روایی و پایایی مناسبی در ایران برخوردار است و می‌توان از این مقیاس در کارهای پژوهشی و مداخلات درمانی (مانند، درمان خاطره‌گویی) استفاده نمود.
علی دلاور؛ محمود نجفی
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 87-104
چکیده
زمینه: محققان پیشنهاد کرده‌اند که خودکارآمدی عمومی به طور قابل ملاحظه ای می‌تواند به تئوری سازمانی، تحقیق و عمل کمک کند. بنابراین، بررسی خصوصیات روان‌سنجی ابزارهای پرکاربرد از جمله خودکار آمدی بسیار حائز اهمیت است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی (GSE) شوارزر و جروسالم در کارکنان دانشگاه های ...
بیشتر
زمینه: محققان پیشنهاد کرده‌اند که خودکارآمدی عمومی به طور قابل ملاحظه ای می‌تواند به تئوری سازمانی، تحقیق و عمل کمک کند. بنابراین، بررسی خصوصیات روان‌سنجی ابزارهای پرکاربرد از جمله خودکار آمدی بسیار حائز اهمیت است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی خصوصیات روان‌سنجی مقیاس خودکارآمدی عمومی (GSE) شوارزر و جروسالم در کارکنان دانشگاه های دولتی شهر تهران بود. روش: به این منظور با استفاده از نمونه‌گیری خوشهای چند مرحله‌ای تعداد 400 نفر از کارکنان انتخاب و به مقیاس GSE پاسخ دادند. یافته‌ها: نتایج تحلیل عاملی به روش مؤلفه‌های اصلی آشکارا از ساختار تک عاملی GSE حمایت کرد. این عامل 63/47 درصد از واریانس کل آزمون را تبیین نمود. برای محاسبه اعتبار همگرای GSE از اجرای همزمان GSE و مقیاس خودکارآمدی شرر استفاده شد. نتایج نشان داد که میزان همبستگی بین دو مقیاس مذکور 80/0 است که در سطح 01/0>p معنی‌دار می‌باشد. پایایی مقیاس GSE با روش همسانی درونی برای کل آزمودنی‌ها 87/0، برای مردان 85/0 و برای زنان 88/0 است که قابل قبول و رضایت بخش است. میانگین و انحراف معیار نمره خودکارآمدی کارکنان به ترتیب 50/30 و 64/4 به دست آمد. مقیاس GSE برای کارکنان دانشگاه یک مقیاس تک عاملی است و از اعتبار و پایایی رضایت بخشی برخوردار می‌باشد. نتیجه‌گیری: با توجه به این نتایج و همچنین دارا بودن سابقه پژوهشی معتبر در سطح جهانی می‌توان نتیجه گرفت که مقیاس GSE ابزار مناسبی برای اندازه‌گیری خودکارآمدی در بین کارکنان دانشگاه می‌باشد و می‌توان از آن در پژوهش‌ها استفاده کرد.
حورا مطیعی؛ محمود حیدری
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 105-132
چکیده
زمینه: اهمال‌کاری، پدیدهای شایع به ویژه در زمینه تحصیلی است، که معمولا با تجارب ذهنی ناراحت‌کننده همراه است. اهمال‌کاری، صورتی شایع از شکست در خودتنظیمی شناخته می‌شود. هدف: هدف پژوهش حاضر، ساخت بستۀ آموزشی خودتنظیمی کاهش اهمال‌کاری تحصیلی و بررسی اثربخشی آن است. بستۀ آموزشی خودتنظیمی کاهش اهمال‌کاری تحصیلی، بر اساس مؤلفه‌های ...
بیشتر
زمینه: اهمال‌کاری، پدیدهای شایع به ویژه در زمینه تحصیلی است، که معمولا با تجارب ذهنی ناراحت‌کننده همراه است. اهمال‌کاری، صورتی شایع از شکست در خودتنظیمی شناخته می‌شود. هدف: هدف پژوهش حاضر، ساخت بستۀ آموزشی خودتنظیمی کاهش اهمال‌کاری تحصیلی و بررسی اثربخشی آن است. بستۀ آموزشی خودتنظیمی کاهش اهمال‌کاری تحصیلی، بر اساس مؤلفه‌های پیشبینی کننده اهمال‌کاری تحصیلی، نظر گروهی از روانشناسان، آموزگاران مقطع متوسطه، و پیشینه پژوهشی ساخته شد. روش: برای انجام این پژوهش از طریق نمونه‌گیری چند مرحله‌ای 66 دانشآموز دختر انتخاب شدند. از بین دبیرستانهای دخترانه یکی از مناطق شهر تهران، یک مدرسه به تصادف انتخاب و دو کلاس به گروه کنترل و آزمایش واگذاری تصادفی شدند. برای بررسی اثربخشی بستۀ آموزشی دانشآموزان در هر دو گروه کنترل و آزمایش به پیشآزمون و پسآزمون، و آزمون پی گیری پاسخ دادند. یافته‌ها: آزمون تحلیل واریانس آمیخته اثربخشی بستۀ آموزشی خودتنظیمی کاهش اهمال‌کاری تحصیلی را در همه زیر مؤلفه‌های اهمال‌کاری تحصیلی به صورت معناداری نشان داد. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های این مطالعه با یافته‌های پژوهش‌های قبلی همخوان است.
محمد شریفی؛ عباس عباس پور
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 133-170
چکیده
زمینه: در دنیای مبتنی بر دانش، سرمایههای فکری نقش اساسی در دستیابی به مزیت رقابتی بازی می‌کنند. در این میان نقش آموزش عالی در ساختار اقتصادی کشورها از منظر تربیت نیروی کار و آموزش دیده برای بخش‌های خصوصی و دولتی و همچنین ایجاد زمینه های نوآوری و گسترش فناوری حائز اهمیت ویژه ای است. نظام آموزش عالی از طریق مدیریت و بکارگیری مؤثر ...
بیشتر
زمینه: در دنیای مبتنی بر دانش، سرمایههای فکری نقش اساسی در دستیابی به مزیت رقابتی بازی می‌کنند. در این میان نقش آموزش عالی در ساختار اقتصادی کشورها از منظر تربیت نیروی کار و آموزش دیده برای بخش‌های خصوصی و دولتی و همچنین ایجاد زمینه های نوآوری و گسترش فناوری حائز اهمیت ویژه ای است. نظام آموزش عالی از طریق مدیریت و بکارگیری مؤثر سرمایههای فکری، زمینه رشد، نوآوری کارآفرینی و نهایتاً توسعه اقتصادی را فراهم می‌نماید. شناخت سرمایههای فکری در نظام آموزش عالی و شیوه های سنجش آن راه را برای بهبود مدیریت این سرمایه‌ها هموار می‌سازد. هدف: این پژوهش با معرفی عناصر سرمایۀ فکری و چگونگی سنجش آن در نظام آموزش عالی، راهبردی برای مدیریت این سرمایه‌ها ارائه می‌نماید تا از این طریق، نظام آموزش عالی به عنوان یکی از ابزارهای ویژه در دستیابی به سند چشم انداز نظام مقدس جمهوری اسلامی که در آن دانش و دانایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است، نقش پر رنگ‌تری ایفا نماید. روش: برای دست یابی به هدف فوق شاخصها و معیارهای سنجش سرمایۀ فکری که از سوی پژوهشگران مختلف معرفی شده مورد بررسی قرار گرفت و مبتنی بر آن شاخصهایی که بیش‌ترین فراوانی و کاربرد را در این تحقیقات داشتند شناسایی شده و به قضاوت 20 نفر از خبرگان و متخصصان دانشگاهی که حداقل دارای یک مقاله یا کار تحقیقاتی در ارتباط با سرمایۀ فکری بودند، گذاشته شد و با استفاده از تکنیک فرایند تحلیل سلسله مراتبی معیارهای سنجش سرمایۀ فکری رتبهبندی شد. یافته‌ها: نتایج و یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که سرمایۀ فکری در نظام آموزش عالی مشتمل بر سه عنصر اصلی سرمایۀ انسانی، سرمایۀ ساختاری و سرمایۀ رابطهای می‌باشد که از بین سرمایۀ انسانی با وزن نسبی0.710 دارای بیش‌ترین اولویت و سرمایۀ ساختاری با وزن نسبی0.206 در اولویت دوم و سرمایۀ رابطهای با ضریب وزنی0.084 در اولویت سوم قرار دارد. همچنین مهم‌ترین زیر معیارهای سرمایۀ انسانی به ترتیب اولویت عبارت‌اند: از هیئت علمی، دانشجویان و کارکنان. نتیجه‌گیری: بر مبنای یافته‌های تحقیق، درنهایت مدل مناسب سنجش سرمایۀ فکری به همراه ابعاد و معیارهای مربوطه جهت نظام آموزش عالی ایران ارائه گردید.
کامران گنجی؛ حمید علیزاده
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 179-206
چکیده
زمینه: اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی (ADHD) شایع‌ترین اختلال رشدی ـ‌عصب شناختی در کودکان است که پس از بلوغ نیز مشکلات آن باقی می‌ماند. برای کاهش مشکلات ناشی از این اختلال، تشخیص و مداخله زودهنگام در محیط خانه و مدرسه ضروری است. تشخیص و مداخله زودهنگام نیز نیازمند انجام مطالعات همه‌گیر شناسی است. بررسی‌ها در زمینه شیوع اختلال نارسایی ...
بیشتر
زمینه: اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی (ADHD) شایع‌ترین اختلال رشدی ـ‌عصب شناختی در کودکان است که پس از بلوغ نیز مشکلات آن باقی می‌ماند. برای کاهش مشکلات ناشی از این اختلال، تشخیص و مداخله زودهنگام در محیط خانه و مدرسه ضروری است. تشخیص و مداخله زودهنگام نیز نیازمند انجام مطالعات همه‌گیر شناسی است. بررسی‌ها در زمینه شیوع اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی نتایج متفاوتی به دنبال داشته که علت آن بکارگیری ملاک‌ها و تعریف‌های متفاوت و ارزیابی توسط افراد و ابزارهای گوناگون است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی فراتحلیلی مطالعات همهگیریشناسی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی در دانشآموزان دبستانی ایران بود. روش: روش پژوهش حاضر از نوع فراتحلیل است، از این رو با استفاده از پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی و خارجی نسبت به یافتن و جمع‌آوری تمام گزارش‌های پژوهشی اقدام شد. نمونه مطالعات مورد استفاده شامل 17 مطالعه انجام شده از 1370 تا سال 1391 در سراسر ایران بود که 29714 نفر آزمودنی را در برمی‌گرفت. داده‌های حاصل از این 17 مطالعه با روش نمایش دو جملهای اندازه اثر و روش واریانس معکوس ولف (1986؛ هومن، 1387) برای مدل اثرهای ثابت مورد فراتحلیل قرار گرفتند. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که اندازه اثر ترکیبی مطالعات مورد بررسی 097/0 است که با حذف یک مطالعه به 095/0 می‌رسد. میزان شیوع کلی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی با حذف دو مطالعه و تحلیل حساسیت برابر 97/8 درصد بود. همچنین یافته‌های فراتحلیل انجام شده نشان می‌دهد که با حذف یک مطالعه و تحلیل حساسیت میزان شیوع اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی در پسران و دختران به ترتیب 89/9 درصد و 47/2 درصد است. بعلاوه نتایج فراتحلیل حاضر حاکی از آن بود که میزان شیوع زیر نوع‌های نارسایی توجه 75/7 درصد، بیش فعالی - برانگیختگی 93/4 درصد و مرکب 04/5 درصد است. بحث و نتیجه‌گیری: یافته‌های پژوهشی فراتحلیل حاضر در زمینه میزان شیوع کلی اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی، نسبت اختلال در دختران و پسران و همچنین شیوع زیرنوع های این اختلال در دانشآموزان دبستانی ایرانی با بسیاری از پژوهش‌ها هماهنگ است.
مهرانه سلطانی نژاد؛ فریبرز در تاج
دوره 4، شماره 12 ، تیر 1392، صفحه 199-222
چکیده
زمینه: اضطراب امتحان به عنوان عامل مهمی است که می‌تواند عملکرد در آزمون را مختل و منجر به افت تحصیلی شود. هدف: مطالعه حاضر فراتحلیلی بر مطالعات انجام شده در زمینه روشهای درمانی به کار رفته در کاهش اضطراب امتحان بود. روش: بدین منظور از فراتحلیل به عنوان یک تکنیک آماری جهت جمع‌آوری، ترکیب و خلاصه نمودن پژوهش‌های انجام شده در زمینه ...
بیشتر
زمینه: اضطراب امتحان به عنوان عامل مهمی است که می‌تواند عملکرد در آزمون را مختل و منجر به افت تحصیلی شود. هدف: مطالعه حاضر فراتحلیلی بر مطالعات انجام شده در زمینه روشهای درمانی به کار رفته در کاهش اضطراب امتحان بود. روش: بدین منظور از فراتحلیل به عنوان یک تکنیک آماری جهت جمع‌آوری، ترکیب و خلاصه نمودن پژوهش‌های انجام شده در زمینه مورد نظر استفاده گردید که 45 مطالعه مناسب جمع‌آوری شد. پس از ورود اطلاعات به نرم افزارCMA2 و تحلیل حساسیت یک مطالعه که نسبت به سایر مطالعات پرت بود از جمع مطالعات حذف و در نهایت 44 مطالعه تحلیل شد. یافته‌ها: اندازه اثر در مدل تصادفی برای کل روشهای درمانی 0.68 برای روشهای رفتاری 0.84، روشهای شناختی 0.75، روشهای شناختی-رفتاری 0.43، آموزش مهارت‌ها 0.49 و ترکیب شناختی-رفتاری و آموزش مهارت 0.58 به دست آمد که با توجه به معیار کوهن تنها اندازه اثر روش رفتاری زیاد گزارش می‌شود، اندازه اثر دو روش شناختی و ترکیب شناختی- رفتاری با آموزش مهارت بالاتر از متوسط است و دو روش شناختی- رفتاری و آموزش مهارت اندازه اثر پایین‌تر از متوسط را کسب کرده‌اند. با توجه به معنیداری آماره Q متغیرهای جنس، جامعۀ آماری، ابزار پژوهش، روش نمونه‌گیری، روش تحقیق، تعداد جلسات درمان و مقطع تحصیلی افراد نمونه به عنوان متغیرهای تعدیل گر وارد تحلیل شدند. در مدل اثرات تصادفی نقش میانجیگری متغیرهای جنس، جامعۀ آماری، ابزار پژوهش، روش نمونه‌گیری و تعداد جلسات درمان در سطح 0.01 معنی‌دار شد. بحث و نتیجه‌گیری: نتایج حاصل از مطالعه نشان می‌دهد که از بین روشهای درمانی مورد استفاده در کاهش اضطراب امتحان موفقیت روش رفتاری و سپس شناختی بیش از روشهای دیگر بوده است و درمانگران باید به این روشها توجه بیشتری داشته باشند. همچنین پژوهشگران در پژوهش‌های آینده خود متوجه نقش تعدیل کننده های ذکر شده در بالا باشند.
