محمد حسین ضرغامی؛ علی دلاور؛ محمدرضا فلسفی نژاد؛ فریبرز درتاج؛ اکرم خوش سخن
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 1-29
چکیده
زمینه: روش تحلیل شبکه در حوزۀ روانشناسی به این دلیل که بنیان آن مبتنی بر تئوری و مفروضات هستی شناختی و روششناختی خاصی است، میتواند بهعنوان پارادایمی مستقل تلقی شود که بر اساس آن تکنیکها و فنون ویژهای برای جمعآوری، تحلیل دادهها و برازش مدلهای نظری پیشنهاد میدهد. این روش در مطالعۀ سازههای روانشناسی که ماهیت شبکهای ...
بیشتر
زمینه: روش تحلیل شبکه در حوزۀ روانشناسی به این دلیل که بنیان آن مبتنی بر تئوری و مفروضات هستی شناختی و روششناختی خاصی است، میتواند بهعنوان پارادایمی مستقل تلقی شود که بر اساس آن تکنیکها و فنون ویژهای برای جمعآوری، تحلیل دادهها و برازش مدلهای نظری پیشنهاد میدهد. این روش در مطالعۀ سازههای روانشناسی که ماهیت شبکهای دارند، قابلاستفاده است. هدف: این پژوهش، بهمنظور آزمون کاربرد تحلیل دادههای شبکهای در بررسی ارتباط نشانگان اختلالات افسردگی اساسی و اضطراب تعمیمیافته صورت گرفته است. روش: در این پژوهش از دادههای پیمایش همبودی ملی آمریکا استفادهشده است. نتایج: تحلیل شبکهای این دادهها نشان میدهد، که نمیتوان این دو اختلال را متمایز از یکدیگر دانست، بلکه باید در مطالعه، تشخیص و درمان آنها به ارتباط بین نشانگانشان توجه نمود. علاوه بر این، تحلیل شبکه به درمانگر این امکان را میدهد تا بتواند تفاوتهای فردی را به حوزۀ درمان بالینی اختلالات افسردگی اساسی و اضطراب تعمیمیافته، وارد نماید.
رضا شیخ؛ نجمه مودی
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 37-55
چکیده
زمینه: پرسشنامهها به عنوان مهمترین ابزار جمعآوری دادهها در رشتههای علوم اجتماعی محسوب شده که دانشمندان تلاشهای زیادی را طراحی آنها انجام داده اند. حاصل این تلاشها ارائه نظرات و راهکارهایی عملی جهت بهبود و افزایش اعتبار و کارایی پرسشنامهها میباشد. هدف: هدف این تحقیق طراحی پرسشنامه بر اساس اصول بدیهی تکنیک طراحی مبتنی ...
بیشتر
زمینه: پرسشنامهها به عنوان مهمترین ابزار جمعآوری دادهها در رشتههای علوم اجتماعی محسوب شده که دانشمندان تلاشهای زیادی را طراحی آنها انجام داده اند. حاصل این تلاشها ارائه نظرات و راهکارهایی عملی جهت بهبود و افزایش اعتبار و کارایی پرسشنامهها میباشد. هدف: هدف این تحقیق طراحی پرسشنامه بر اساس اصول بدیهی تکنیک طراحی مبتنی بر بدیهیات است که به عنوان اصلیترین نوآوری این تحقیق محسوب میشود. روش: در این تحقیق پرسشنامه ارزیابی عملکرد دانشکده در دو مرحله بدون بکارگیری تکنیک طراحی مبتنی بر بدیهیات و با بکارگیری آن طراحی و در بین 35 دانشجوی MBA توزیع شده است. یافته ها: کارا و پایا بودن پرسشنامههای طراحی شده در سطح 95% مورد آزمون قرار گرفته و نتایج تحقیق نشان دهنده کارا و پایا بودن پرسشنامههای طراحی شده با بکارگیری رویکرد جدید میباشد. بحث و نتیجه گیری: نتیجه اینکه با توجه به کارا و پایا بودن پرسشنامههای طراحی شده با رویکرد جدید پیشنهاد میشود تا طراحان پرسشنامه در حوزههای مختلف از این تکنیک در طراحی پرسشنامه استفاده نمایند.
رضوان صالحی؛ محمدرضا عابدی؛ ایران باغبان؛ پریسا نیلفروشان
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 49-66
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی(CAAS) در دانشآموزان سال اول دبیرستان انجام شد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشآموزان سال اول دبیرستان شهرستان شهرکرد بود. نمونه پژوهش شامل 400 دانشآموز(200 دختر و 200 پسر) بود که به صورت نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، اعتبار و روایی مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی(CAAS) در دانشآموزان سال اول دبیرستان انجام شد. جامعه آماری پژوهش کلیه دانشآموزان سال اول دبیرستان شهرستان شهرکرد بود. نمونه پژوهش شامل 400 دانشآموز(200 دختر و 200 پسر) بود که به صورت نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. ابزارهای مورد استفاده مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی و پرسشنامه شخصیت نئو بود. دادهها با استفاده از آزمونهای تحلیل عاملی و همبستگی تحلیل شدند. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد مدل مفروض با دادهها منطبق است و مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی دارای چهار عامل جداگانه است که عبارتند از دغدغه، کنترل، کنجکاوی و اعتماد. همسانی درونی مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی نیز از طریق آلفای کرنباخ 91/0 و ضریب بازآزمایی به فاصله چهار هفته 92/0 بدست آمد. همبستگی این مقیاس با آزمون نئو نیز نشان داد که هر چهار مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی با چهار عامل از عوامل پنجگانه شخصیت که عبارتند از برونگرایی، توافقپذیری، تجربهگرایی و وجدانگرایی ارتباط مثبت معنادار و با عامل روان رنجوری ارتباط معکوس معنادار دارند. با توجه به نتایج این پژوهش میتوان گفت مقیاس انطباقپذیری مسیر شغلی، ابزاری معتبر و مناسب برای سنجش میزان انطباقپذیری مسیر شغلی دانشآموزان میباشد.
بهمن کُرد؛ حسن پاشا شریفی
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 76-92
چکیده
زمینه: تنظیم و تعادل در هیجانها راهبردی است سازگارانه برای ایجاد و سازمان دادن هیجانها که به الگوی رفتارهای مراقبهای منجر میشود و میتواند تاثیر قابل ملاحظهای در سلامت و بهزیستی روان شناختی دانشجویان داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار و تحلیل عاملی پرسشنامه خوددلسوزی نف (2003) در بین دانشجویان کارشناسی پیوسته ...
بیشتر
زمینه: تنظیم و تعادل در هیجانها راهبردی است سازگارانه برای ایجاد و سازمان دادن هیجانها که به الگوی رفتارهای مراقبهای منجر میشود و میتواند تاثیر قابل ملاحظهای در سلامت و بهزیستی روان شناختی دانشجویان داشته باشد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار و تحلیل عاملی پرسشنامه خوددلسوزی نف (2003) در بین دانشجویان کارشناسی پیوسته و ناپیوسته صورت گرفت. روش: در این پژوهش توصیفی پیمایشی با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای نمونهای 353 نفر (182 پسر و 171 دختر) از دانشجویان انتخاب شدند و پرسشنامه خوددلسوزی را تکمیل کردند. روایی سازه و روایی عاملی این پرسشنامه ارزیابی شد و اعتبار این پرسشنامه نیز از طریق همسانی درونی و روش تنصیف (دو نیمه کردن) مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها: تحلیل عاملی اکتشافی نشان داد که این مقیاس 6 عامل دارد که 112/75 این سازه را تبیین میکند که حاکی از روایی سازه این مقیاس است و نتایج تحلیل عاملی تأییدی و شاخصهای آن نیز بیانگر برازش مطلوب این مقیاس است. ضرایب اعتبار این مقیاس با روش آلفای کرونباخ 779/0 و با روش دو نیمه کردن 76/0 برآورد شد. همبستگی بین خرده مقیاسهای خوددلسوزی نشان دهنده روایی همگرایی آن است. بحث و نتیجهگیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر میتوان اذعان داشت نسخه فارسی پرسشنامه خوددلسوزی در میان جامعه دانشجویان کارشناسی از اعتبار و روایی مطلوبی برخوردار است و میتوان از آن برای سنجش خوددلسوزی و در پژوهشهای روان شناختی بهره برد.
زهرا کرمی باغطیفونی؛ نورعلی فرخی
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 83-116
چکیده
زمینه: خلاقیت سازهای است که اهمیت زیادی در روانشناسی تفاوتهای فردی دارد، و نسبت به حوزههای مشابهی نظیر هوش کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. با وجود قدمت هفتاد ساله نظری و پژوهشی در زمینه خلاقیت، هنوز الگوی منسجمی برای درک خلاقیت ارائه نشده است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش سیال، و هوش متبلور با خلاقیت و تبیین ...
بیشتر
زمینه: خلاقیت سازهای است که اهمیت زیادی در روانشناسی تفاوتهای فردی دارد، و نسبت به حوزههای مشابهی نظیر هوش کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. با وجود قدمت هفتاد ساله نظری و پژوهشی در زمینه خلاقیت، هنوز الگوی منسجمی برای درک خلاقیت ارائه نشده است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش سیال، و هوش متبلور با خلاقیت و تبیین این رابطه بر اساس عوامل مکنون مرتبه بالاتر نظیر سرعتپردازشاطلاعات و باز بودن نسبت به تجربهها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. روش: جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان علوم انسانی دانشگاههای تهران بود، که نمونهای متشکل از 481 نفر از سه دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران به طور داوطلبانه انتخاب شدند. برای سنجش هوش از خرده مقیاسهای آزمون وکسلر بزرگسالان (WAIS-R)، برای سنجش خلاقیت از آزمونهای تفکر واگرا، و پرسشنامههای خلاقیت در زندگی روزمره، پیشرفت خلاقانه و خود پنداره خلاقانه، برای سنجش سرعتپردازشاطلاعات، از دو آزمون مداد-کاغذی زاهلن- وربیندونگز (ZVT) و آزمون رمزگردانی (KDT) و برای سنجش باز بودن نسبت به تجربهها از پرسش نامه پنج عامل شخصیت(NEO-FFI) استفاده شد. مدلیابی معادلات ساختاری برای بررسی مدلهای مفروض و بررسی روابط بین این متغیرها که بر اساس ادبیات پژوهش تدوین شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. جهت تدوین مدل علّی خلاقیت، ماتریس همبستگی کلیه متغیرهای مورد پژوهش تهیه و تنظیم گردید و پس از تهیه ماتریس همبستگی با استفاده از نرم افزار (AMOS-18) محاسبات لازم صورت گرفت و برای مدلهای پیشنهادی تحلیل، روشهای مختلف برازش اجرا گردید. یافتهها: نتیجه تحقیق نشان داد که باز بودن نسبت به تجربهها در هر سه حالت (حالت اول، زمانی که از کلیه نشانگرهای خود سنجی خلاقیت و تفکر واگرا بصورت همزمان، حالت دوم، تفکر واگرا به عنوان متغیر وابسته و حالت سوم، خلاقیت خود سنجی به عنوان متغیر وابسته) به پیش بینی موفق و قدرتمند خلاقیت منجر میشود؛ سرعت پردازش اطلاعات تاثیر بسیار کم، اما معنیداری بر خلاقیت داشت.همچنین هوش سیال و هوش متبلور بسته به نوع سنجش خلاقیت اثرات متفاوتی بر این سازه داشتند. نتیجه گیری: به طور کلی نتیجه پژوهش گویای این است که شخصیت نقش بسیار مهمتری درخلاق بودن و تولیدات خلاقانه دارد و هوش و سرعت پردازش اطلاعات نیز در مرحله بعد در نوع کارهای خلاقانه تاثیر مثبتی دارد.
شیرین کوشکی؛ شکوه السادات بنی جمالی؛ حیدرعلی هومن
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 118-136
چکیده
پژوهش در زمینه هیجانهای تحصیلی به علت عدم وجود ابزار مناسب مورد غفلت قرار گرفته است، هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی مدل نظری و ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه هیجانهای آموزشی در دانشجویان ایرانی بود. پکران و دیگران (2005) ابزار خود گزارشی برای اندازهگیری هیجانهای مختلف آموزشی که دانشجویان معمولاً در محیطهای تحصیلی تجربه میکنند، معرفی ...
بیشتر
پژوهش در زمینه هیجانهای تحصیلی به علت عدم وجود ابزار مناسب مورد غفلت قرار گرفته است، هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی مدل نظری و ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه هیجانهای آموزشی در دانشجویان ایرانی بود. پکران و دیگران (2005) ابزار خود گزارشی برای اندازهگیری هیجانهای مختلف آموزشی که دانشجویان معمولاً در محیطهای تحصیلی تجربه میکنند، معرفی کردند. این ابزار از مقیاسهای گوناگونی برای اندازهگیری لذت، امیدواری، غرور، خشم، اضطراب، شرم، ناامیدی و خستگی در موقعیتهای کلاس، یادگیری و آزمون تشکیل شده است. روش: در این پژوهش ابتدا پرسشنامه به زبان فارسی ترجمه و بعد از مطالعه مقدماتی و رفع اشکالات بر روی 300 دانشجوی کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران اجرا شد. یافته ها: بررسی ویژگیهای روانسنجی اعم از پایایی و روایی و نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان میدهد مقیاسهای AEQ به طور قابل قبولی پایا و روا هستند واکثر مقیاسهای پرسشنامه برازش قابل قبولی با دادهها دارند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از این پژوهش ضمن صحه گذاشتن بر اهمیت هیجانهای مختلف آموزشی، با معرفی این پرسشنامه به عنوان ابزار پایا و روا در جامعه ایرانی، مدلهای نظری اهداف پیشرفت و هیجانات را به هم متصل میسازد.
اصغر مینائی؛ علی دلاور؛ محمدرضا فلسفی نژاد؛ علیرضا کیامنش؛ ِیحیی مهاجر
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 138-170
چکیده
زمینه: هدف سنجشهایی مانند تیمز آموزش و بهبود عملکرد دانشآموز است. در راستای دستیابی به این هدف، متخصصان حوزه سنجش آموزشی، رویکرد سنجش تشخیصی شناختی(CDA) را پرورش دادهاند. در پژوهش حاضر تلاش شد تا یکی از مدلهای پرکاربرد در حوزه سنجش شناختی را در مورد دادههای دانشآموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 بکار ببرد و نقاط ضعف ...
بیشتر
زمینه: هدف سنجشهایی مانند تیمز آموزش و بهبود عملکرد دانشآموز است. در راستای دستیابی به این هدف، متخصصان حوزه سنجش آموزشی، رویکرد سنجش تشخیصی شناختی(CDA) را پرورش دادهاند. در پژوهش حاضر تلاش شد تا یکی از مدلهای پرکاربرد در حوزه سنجش شناختی را در مورد دادههای دانشآموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 بکار ببرد و نقاط ضعف و قوت دانشآموزان ایران را در مهارتها و صفات شناختی زیربنایی آزمون ریاضی (مدل شناختی کورتر و تاتسوکا، 2002) شناسایی نماید و عملکرد دختران و پسران را در این صفات شناختی مورد مقایسه قرار دهد. یافتهها: نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که مدل شناختی کورتر و تاتسوکا با دادههای دانشآموزان پایه هشتم ایران در آزمون ریاضی تیمز 2007 از برازش مطلوبی برخوردار است. یافتههای مربوط به وضعیت تسلطی نشان میدهد که دانشآموزان ایرانی، بیشترین ضعف را در صفات P1(فرمولبندی معادلات)، P2(هندسه)، P4(به کارگیری قواعد جبر)، و P5(تفکر قیاسی) که صفات مربوط به پردازش شناختی هستند دارند. همچنین در دو صفت S5(بررسی صحت گزینهها) و S6(الگوها و روابط) که به مهارتهای تفکر استقرایی مربوط میشوند نیز از عملکرد ضعیفی برخوردارند. در واقع میتوان گفت که صفت S6 دومین صفت دشوار بعد از صفت P2 در بین دانشآموزان پایه هشتم ایران است. یافتههای مربوط به عملکرد دختران و پسران نشان داد که تفاوتهای جنسیتی در این صفات و مهارتهای شناختی بسیار کم است. دامنه شاخص d کوهن از 30/0- تا 15/0+ با میانگین 03/0 به دست آمد. بحث و نتیجهگیری: بطور کلی پژوهش حاضر نشان میدهد که دانشآموزان ایران در اکثر صفات که برخی از آنها به مهندسی و علوم فیزیکی مربوط میشوند از سطح تسلطی ضعیف برخوردارند. از اینرو به نظر میرسد که سیاستگذاران آموزشی بایستی تغییرات اساسی در آموزش هندسه به عمل آورند، زیرا هندسه، آموزش مهارتهای تفکر ریاضی مهم را که برای مهندسی و علوم فیزیکی لازم هستند ممکن میسازد. در ارتباط با تفاوتهای جنسیتی در ریاضیات نیز با توجه به یافتههای پژوهش حاضر و سایر پژوهشهای صورت گرفتهمیتوان این نتیجه را گرفت که جنسیت یکی از بیشمار متغیری است که عملکرد در ریاضیات را، هر چند بسیار اندک، تحت تاثیر قرار میدهد.
شهرام واحدی؛ طاهره حاجی پور
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 173-192
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگیهای روانسنجی و تأیید استواری ساختار عاملی پرسشنامة خودکارآمدی دانشگاهی در نمونهای از دانشجویان ایرانی اجرا شد. در مطالعه مقطعی حاضر، 299 دانشجوی کارشناسی با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شده و پرسشنامههای خودکارآمدی دانشگاهی و تعلل ورزی تحصیلی را تکمیل کردند. برای تعیین ساختار پرسشنامههای ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف تعیین ویژگیهای روانسنجی و تأیید استواری ساختار عاملی پرسشنامة خودکارآمدی دانشگاهی در نمونهای از دانشجویان ایرانی اجرا شد. در مطالعه مقطعی حاضر، 299 دانشجوی کارشناسی با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب شده و پرسشنامههای خودکارآمدی دانشگاهی و تعلل ورزی تحصیلی را تکمیل کردند. برای تعیین ساختار پرسشنامههای خودکارآمدی دانشگاهی از تحلیل عاملی تأییدی سلسله مراتبی بهره گرفته شد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل سه عاملی پرسشنامه خودکارآمدی دانشگاهی (رشته ها، هم اتاقیها و موقعیت اجتماعی) از بیشترین برازش با دادهها برخوردار است. خرده مقیاسهای تعلل ورزی با مؤلفههای مقیاس خودکارآمدی دانشگاهی به غیر از هم اتاقی همبستگی منفی و معنیداری نشان داد. با بکارگیری نظریه سوال پاسخ (IRT) با این نمونه، ما نشان دادیم که بسیاری از گویهها قدرت تمیز و ضریب دشواری مناسبی ندارند. تابع آگاهی آزمون و سوال در انتهای منحنی متمرکز شدند و نشاندهندة این است که مقیاس در دامنه بالاو پایین صفت مکنون خودکارآمدی دانشگاهی بسیار پایا است. بطور کلی، یافتههای پژوهش نشان داد که ساختار عاملی پرسشنامة خودکارآمدی دانشگاهی از برازش مطلوبی برای دانشجویان کارشناسی برخوردار است و از آن میتوان به عنوان ابزاری روا در سنجش ابعاد توانایی دانشجویان برای انجام موفقیتآمیز انواع تکالیف مربوط به دانشگاه استفاده کرد.
سحر پهلوان نشان؛ امید شکری
دوره 5، شماره 16 ، تیر 1393، صفحه 194-216
چکیده
پژوهش حاضر با هدف آزمون همارزی متریک مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA؛ پاکلک، 1997) در بین گروههای جنسی و سنی یک نمونه از نوجوانان ایرانی انجام شد. 500 نوجوان 18-12 سال (224 پسر و 276 دختر) به مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان پاسخ دادند. به منظور بررسی تغییرناپذیری عاملی SASA در بین گروههای جنسی و سنی از تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی استفاده ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف آزمون همارزی متریک مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان (SASA؛ پاکلک، 1997) در بین گروههای جنسی و سنی یک نمونه از نوجوانان ایرانی انجام شد. 500 نوجوان 18-12 سال (224 پسر و 276 دختر) به مقیاس اضطراب اجتماعی نوجوانان پاسخ دادند. به منظور بررسی تغییرناپذیری عاملی SASA در بین گروههای جنسی و سنی از تحلیل عاملی تاییدی چندگروهی استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی تاییدی تکگروهی نشان دادند که در گروههای جنسی و سنی، الگوی دو عاملی SASA شامل بیم و ترس از ارزیابی منفی و تنش و بازداری در تماس اجتماعی، برازش خوبی با دادهها داشتند. نتایج تحلیل عامل تاییدی چندگروهی، تغییرناپذیری بینگروهی ساختار عاملی، بارهای عاملی، واریانسها و کواریانسهای بینعاملی SASA را در بین گروههای جنسی و سنی نشان دادند. نتایج پژوهش حاضر با تاکید بر همارزی روانسنجی SASA در بین گروههای جنسی و سنی نشان داد که روایی عاملی SASA در گروههای مختلف، متشابه است. بنابراین، الگوی ابعادی بیانگری وجوه شناختی و رفتاری اضطراب اجتماعی، در گروههای جنسی و سنی یکسان است.