نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• زهرا کرمی باغطیفونی ¹
• نورعلی فرخی ²

¹ استادیار گروه روانشناسی، دانشگاه پیام نور

² دانشیار دانشگاه علامه طباطبایی

چکیده

زمینه: خلاقیت سازه‌ای است که اهمیت زیادی در روان‌شناسی تفاوت‌های فردی دارد، و نسبت به حوزه‌های مشابهی نظیر هوش کمتر مورد توجه محققان قرار گرفته است. با وجود قدمت هفتاد ساله نظری و پژوهشی در زمینه خلاقیت، هنوز الگوی منسجمی برای درک خلاقیت ارائه نشده است.
هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین هوش سیال، و هوش متبلور با خلاقیت و تبیین این رابطه بر اساس عوامل مکنون مرتبه بالاتر نظیر سرعت‌پردازش‌اطلاعات و باز بودن نسبت به تجربه‌ها با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری بود. روش: جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان علوم انسانی دانشگاه‌های تهران بود، که نمونه‌ای متشکل از 481 نفر از سه دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه علامه طباطبایی و دانشگاه تهران به طور داوطلبانه انتخاب شدند. برای سنجش هوش از خرده مقیاس‌های آزمون وکسلر بزرگسالان (WAIS-R)، برای سنجش خلاقیت از آزمون‌های تفکر واگرا، و پرسشنامه‌های خلاقیت در زندگی روزمره، پیشرفت خلاقانه و خود پنداره خلاقانه، برای سنجش سرعت‌پردازش‌اطلاعات، از دو آزمون مداد-کاغذی زاهلن- وربیندونگز (ZVT) و آزمون رمزگردانی (KDT) و برای سنجش باز بودن نسبت به تجربه‌ها از پرسش نامه پنج عامل شخصیت(NEO-FFI) استفاده شد. مدل‌یابی معادلات ساختاری برای بررسی مدل‌های مفروض و بررسی روابط بین این متغیرها که بر اساس ادبیات پژوهش تدوین شده بودند، مورد استفاده قرار گرفت. جهت تدوین مدل علّی خلاقیت، ماتریس همبستگی کلیه متغیرهای مورد پژوهش تهیه و تنظیم گردید و پس از تهیه ماتریس همبستگی با استفاده از نرم افزار (AMOS-18) محاسبات لازم صورت گرفت و برای مدل‌های پیشنهادی تحلیل، روش‌های مختلف برازش اجرا گردید.
یافته‌ها: نتیجه تحقیق نشان داد که باز بودن نسبت به تجربه‌ها در هر سه حالت (حالت اول، زمانی که از کلیه نشانگرهای خود سنجی خلاقیت و تفکر واگرا بصورت همزمان، حالت دوم، تفکر واگرا به عنوان متغیر وابسته و حالت سوم، خلاقیت خود سنجی به عنوان متغیر وابسته) به پیش بینی موفق و قدرتمند خلاقیت منجر می‌شود؛ سرعت پردازش اطلاعات تاثیر بسیار کم، اما معنی‌داری بر خلاقیت داشت.همچنین هوش سیال و هوش متبلور بسته به نوع سنجش خلاقیت اثرات متفاوتی بر این سازه داشتند.
نتیجه گیری: به طور کلی نتیجه پژوهش گویای این است که شخصیت نقش بسیار مهمتری درخلاق بودن و تولیدات خلاقانه دارد و هوش و سرعت پردازش اطلاعات نیز در مرحله بعد در نوع کارهای خلاقانه تاثیر مثبتی دارد.

کلیدواژه‌ها

• خلاقیت
• هوش سیال
• هوش متبلور
• باز بودن نسبت به تجربه‌ها
• سرعت پردازش اطلاعات

عنوان مقاله [English]

Modeling the relationship between latent variables of fluid intelligence, crystal intelligence, openness to experiences, and information processing speed with creativity in students

نویسندگان [English]

• Zahra Karami Baghtifooni ¹
• Noor Ali Farokhi ²

¹

²

چکیده [English]

Abstract
Background: Creativity is an important construct in the psychology of individual differences, and Compared to the similar areas such as intelligence, it has received little attentions of researchers. Seventy-year history of theory making and research on creativity, still there is not a consistent pattern for understanding creativity. Objectives: The aim of Current study was to examine the relationship between fluid and crystallized intelligence with creativity and Explanation of this relationship based on higher order latent factors such as information processing speed and openness to experiences was taken place using structural equation modeling. Methods: All Tehran Humanistic universities were selected as population and 481 students from Shahid beheshti, Allameh Tabatabayi and Tehran universities were chosen as sample study. The sub-scales of Wechsler Adult Intelligence Scale- Revised (WAIS-R) were used to measure intelligence, Divergent thinking tests and questionnaires on creativity in everyday life, creative achievement and creative self- concept were also used to measure creativity and in order to measure processing speed, ZVT, and KDT paper-pencil tests were used and finally to measure openness to experience, NEO-FFI inventory was used. Structural equation models were postulated to investigate inter-relationship of constructs based on literature. Covariance matrix of observed variables was used to investigate postulated models, then, using AMSO-18 All statistical computations were analyzed. Results: Results showed that openness to experience, in all three cases (the first case, when all markers of self-assessment of creativity and divergent thinking are used simultaneously; the second case, when divergent thinking is used as the dependent variable and the third case, when self-assessment creativity is used as the dependent variable) will lead to successful and powerful prediction of creativity, Low impact processing speed has little but significant impact on creativity. Also, the fluid and crystallized intelligence had different effects on this structure depending on the type of creativity measurement. Conclusion: In general, the research results indicate that the personality has a more important role in being creative and producing innovative products; and intelligence and the information processing speed are in the next stage of having positive impact on the type of creative works.

کلیدواژه‌ها [English]

• creativity
• fluid intelligence
• crystal intelligence
• Openness to Experience
• information processing speed