محمود نگهبان سلامی؛ ولی اله فرزاد؛ غلامرضا صرامی
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 1-16
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه هوش موفق انجام گرفت. روش: حجم نمونه این پژوهش 500 دانش‌آموز (175 دختر و 325 پسر) بود که با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله‌ای از بین مدارس دولتی شهر کرج انتخاب شدند و به پرسشنامۀ هوش موفق پاسخ دادند. یافتهها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفههای اصلی، علاوه بر ...
بیشتر
هدف: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی پرسشنامه هوش موفق انجام گرفت. روش: حجم نمونه این پژوهش 500 دانش‌آموز (175 دختر و 325 پسر) بود که با روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله‌ای از بین مدارس دولتی شهر کرج انتخاب شدند و به پرسشنامۀ هوش موفق پاسخ دادند. یافتهها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی با روش مؤلفههای اصلی، علاوه بر عامل کلی هوش موفق، سه عامل (هوش تحلیلی، خلاق و عملی) را برای پرسشنامه هوش موفق تأیید کرد. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی آن از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاسهای آن بین 74/0 تا 81/0 است. همچنین برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد که نتایج تحلیل عاملی تأییدی مؤید این است که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با دادهها دارد و کلیه شاخص‌های نیکویی برازش، مدل را تأیید میکنند. بحث و نتیجهگیری: یافتههای تحلیل عاملی، تقریباً مشابه تحقیقات انجام‌گرفته در فرهنگ اصلی و ضرایب پایایی و روایی نیز به نتایج تحقیقات پیشین نزدیک بود. بنابراین با توجه به خصوصیات روانسنجی مطلوب، این پرسشنامه ابزار مناسبی برای تعیین هوش موفق دانشآموزان میباشد.
مهرانه سلطانی نژاد؛ مینا آسیابی؛ بیانه ادهمی؛ سمیرا توانایی یوسفیان
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 17-35
چکیده
زمینه: مسئله موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم‌ترین دغدغه‌های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان و دانشجویان هر جامعه نشان‌دهنده موفقیت نظام آموزشی درزمینۀ هدف‌یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. یکی از متغیرهای فردی اثرگذار بر موفقیت تحصیلی تاب‌آوری تحصیلی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ...
بیشتر
زمینه: مسئله موفقیت یا عدم موفقیت در امر تحصیل از مهم‌ترین دغدغه‌های هر نظام آموزشی در تمامی جوامع است. موفقیت و پیشرفت تحصیلی دانشآموزان و دانشجویان هر جامعه نشان‌دهنده موفقیت نظام آموزشی درزمینۀ هدف‌یابی و توجه به رفع نیازهای فردی است. یکی از متغیرهای فردی اثرگذار بر موفقیت تحصیلی تاب‌آوری تحصیلی است. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی روایی عاملی و پایایی پرسشنامه تاب‌آوری تحصیلی بود. این پرسشنامه توسط ساموئلز (2004) ساخته‌شده است. روش: در این پژوهش دو نمونه شرکت داشتند. نمونه اول شامل 300 دانش‌آموز دختر و پسر از دبیرستان‌های دولتی شهر بوکان که با نمونهگیری تصادفی انتخاب شدند و نمونه دوم شامل 319 دانشجوی دختر و پسر دانشگاه علامه طباطبائی که با نمونهگیری خوشهای انتخاب شدند. به‌منظور بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب آلفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی اکتشافی به روش مؤلفههای اصلی و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شد. یافتهها: بررسی نمودار اسکری تحلیل اولیه راه‌حل سه عاملی را نشان داد. سپس برای دستیابی به ساختار سه عاملی تحلیل مؤلفههای اصلی با روش چرخش واریماکس انجام شد. 11 سؤال به علت بار عاملی کمتر از 0.3 و یا به دلیل بار معنادار و مساوی بر روی بیش از یک عامل حذف شدند؛ و درنهایت تحلیل بر روی 29 سؤال باقی‌مانده انجام شد. بحث و نتیجهگیری: این سه عامل بر اساس سؤال‌های محتوای تحت پوشش مهارت‌های ارتباطی، جهت‌گیری آینده و مسئله محور و مثبت نگر نام‌گذاری شدند. ضرایب آلفای کرونباخ در خرده‌مقیاس‌های آن در نمونه دانش‌آموزی بین 63/0 تا 77/0 و در نمونه دانشجویی بین 62/0 تا 76/0 به دست آمد که نشان میدهد پایایی سه عامل در پژوهش حاضر در سطح قابل قبولی است.
نرگس فخّاری؛ مرتضی لطیفیان؛ جلیل اعتماد
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 35-58
چکیده
زمینه: "تمایزیافتگی خود" عامل مهمی در تجهیز فرد برای مقابله با عوامل تنیدگیزا و ارتقای سلامت روان است. ازاین‌رو، تهیه ابزارهای کارآمد جهت سنجش این سازه، ضروری می‌نماید. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روانسنجی فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود به‌عنوان ابزار مناسبی جهت سنجش تمایزیافتگی خود در جامعه ایرانی بود. روش: بعد ...
بیشتر
زمینه: "تمایزیافتگی خود" عامل مهمی در تجهیز فرد برای مقابله با عوامل تنیدگیزا و ارتقای سلامت روان است. ازاین‌رو، تهیه ابزارهای کارآمد جهت سنجش این سازه، ضروری می‌نماید. هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی ویژگیهای روانسنجی فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود به‌عنوان ابزار مناسبی جهت سنجش تمایزیافتگی خود در جامعه ایرانی بود. روش: بعد از ترجمه و انطباق پرسشنامه، تعداد 384 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه شیراز که به شیوه نمونهگیری تصادفی خوشهای انتخاب گردیده بودند، به پرسشنامه پاسخ دادند. ابزارهای پژوهش شامل فرم کوتاه پرسشنامه تمایزیافتگی خود و پرسشنامه سلامت عمومی بود. یافتهها: نتایج تحلیل عاملی نشان داد که ساختار این پرسشنامه به‌روشنی به چهار عامل هم آمیختگی با دیگران، برش هیجانی، واکنشپذیری هیجانی و جایگاه من در تمایزیافتگی خود اشاره دارد. روایی صوری توسط متخصصان تأیید شد و ضرایب همبستگی هر مؤلفه با نمره کل معنادار بود. همچنین همبستگی منفی معنادار نمرات پرسشنامه با نمرات نشانههای جسمانی، اضطراب و بیخوابی، اختلال در کارکرد اجتماعی و افسردگی بیانگر روایی ملاکی همزمان پرسشنامه بود. برای پایایی، ضریب آلفای کرونباخ مقیاس مطلوب بود. نتیجهگیری: نتایج پژوهش نشان داد که روایی و پایایی پرسشنامه مذکور حائز شرایط مطلوب برای سنجش تمایزیافتگی خود است و میتواند به‌عنوان یک ابزار سودمند جهت سنجش تمایزیافتگی خود در جامعه ایرانی استفاده گردد. نقش فرهنگ موردبحث قرار گرفت.
علی‌اکبر ابراهیمی؛ احمد عابدی؛ مهناز شیرانی
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 59-78
چکیده
زمینه: مهارت‌های اجرایی، توانایی‌های شناختی سطح بالا هستند که در فعالیت‌های روزانه و تکالیف یادگیری به کودکان کمک می‌کند. هدف: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی روایی و اعتبار مقیاس مهارت‌های اجرایی برای کودکان پیش‌دبستانی صورت گرفته است. روش: در این مطالعه توصیفی، 250 کودک (150 دختر و 100 پسر) از میان مراکز پیش‌دبستانی شهر اصفهان طی نمونهگیری ...
بیشتر
زمینه: مهارت‌های اجرایی، توانایی‌های شناختی سطح بالا هستند که در فعالیت‌های روزانه و تکالیف یادگیری به کودکان کمک می‌کند. هدف: پژوهش حاضر به‌منظور بررسی روایی و اعتبار مقیاس مهارت‌های اجرایی برای کودکان پیش‌دبستانی صورت گرفته است. روش: در این مطالعه توصیفی، 250 کودک (150 دختر و 100 پسر) از میان مراکز پیش‌دبستانی شهر اصفهان طی نمونهگیری خوشهای انتخاب‌شده و مادران آنها به سؤالات مقیاس مهارت‌های اجرایی پاسخ دادند. برای بررسی روایی مقیاس از روش‌های روایی محتوا، همبستگی گویه‌ها با نمره کل (تحلیل مواد) و تحلیل عوامل استفاده شد. اعتبار مقیاس یادشده با روش‌های آلفای کرونباخ و اعتبار تنصیفی بررسی گردید. یافتهها: تحلیل مواد مقیاس نشان داد که ضرایب همبستگی گویه‌ها با نمره کل در تمام موارد معنی‌دار و بین 21/0- تا 81/0 متغیر بود که ضرایب در سطح (0001/0p=) معنی‌دار بودند. علاوه بر این، اعتبار مقیاس با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس مهارت‌های اجرایی 75/0 محاسبه گردید. همچنین ضریب اعتبار تنصیفی مقیاس 80/0 به دست آمد. بحث و نتیجهگیری: نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که مقیاس مهارت‌های اجرایی واجد ویژگیهای روانسنجی رضایت بخشی برای استفاده بر روی کودکان پیش‌دبستانی ایرانی میباشد.
علی دانا؛ محمدرضا نیلی احمدآبادی؛ محمدحسن امیرتیموری
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 79-106
چکیده
کارپوشه الکترونیکی مجموعه‌ای از شواهد و مستندات دیجیتالی و الکترونیکی دانشجویان است که کوشش، پیشرفت و موفقیت تحصیلی آنها را در یک دوره آموزشی یا در یک درس نشان میدهد. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر به‌کارگیری کارپوشه الکترونیکی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – ...
بیشتر
کارپوشه الکترونیکی مجموعه‌ای از شواهد و مستندات دیجیتالی و الکترونیکی دانشجویان است که کوشش، پیشرفت و موفقیت تحصیلی آنها را در یک دوره آموزشی یا در یک درس نشان میدهد. پژوهش حاضر باهدف بررسی تأثیر به‌کارگیری کارپوشه الکترونیکی بر راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان انجام شد. روش پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیش‌آزمون – پس‌آزمون با گروه کنترل بوده، جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه دانشجویان دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی تشکیل داده‌اند که در نیمسال دوم سال تحصیلی 92-91 مشغول به تحصیل بودند.نمونه پژوهش هم شامل دو کلاس از مقطع کارشناسی ارشد بود که به‌صورت در دسترس انتخاب گردیده‌اند. تعداد دانشجویان هر کلاس 18 نفر، و کل تعداد نمونه 36 نفر بودند که به‌صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شده‌اند. همچنین برای اندازهگیری راهبردهای یادگیری خودتنظیمی آزمودنی‌ها از پرسشنامه راهبردهای یادگیری خودتنظیمی پینتریچ و دی گروت (1990) استفاده‌شده است. درابتدای ترم از هردو گروه در شرایطی یکسان پیش‌آزمونی به عمل آمد و سپس گروه آزمایش به مدت یک‌ترم در معرض متغیر مستقل قرار گرفت و درنهایت در پایان‌ترم جهت بررسی تغییرات حاصله پس‌آزمون بر روی هر دو گروه اجرا گردید. برای تحلیل دادههای به‌دست‌آمده از روش تحلیل کوواریانس استفاده گردید. یافتهها نشان داد که راهبردهای یادگیری خودتنظیمی دانشجویان گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به‌طور معناداری افزایش‌یافته است. بنابراین می‌توان نتیجهگیری کرد که کارپوشه الکترونیکی یکی از ابزارهای یاددهی، یادگیری و سنجش است که در آن یادگیرندگان به فعالیت بیشتر ترغیب شده و درنهایت به موفقیت‌های بیشتری در یادگیری و مهارت‌های مربوط به آن نائل می‌شوند.
الهه حجازی؛ زهرا نقش؛ میثم شیرزادی فرد
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 107-126
چکیده
زمینه: در مطالعات زیادی از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش دادهها استفاده میشود. تعیین تعداد واقعی عاملهای قابل‌استخراج بزرگترین مشکلی است که محققان در اجرای تحلیل عاملی با آن روبه‌رو می‌شوند. روش‌های معمول و رایج، تعداد عاملهای قابل‌استخراج را بیشتر و یا کمتر از حد واقعی برآورد میکنند. هدف: این پژوهش به‌منظور ارزیابی روش‌های ...
بیشتر
زمینه: در مطالعات زیادی از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش دادهها استفاده میشود. تعیین تعداد واقعی عاملهای قابل‌استخراج بزرگترین مشکلی است که محققان در اجرای تحلیل عاملی با آن روبه‌رو می‌شوند. روش‌های معمول و رایج، تعداد عاملهای قابل‌استخراج را بیشتر و یا کمتر از حد واقعی برآورد میکنند. هدف: این پژوهش به‌منظور ارزیابی روش‌های معمول تعیین تعداد عاملهای قابل‌استخراج و معرفی تحلیل موازی به‌عنوان یکی از دقیقترین روش‌های تعیین تعداد واقعی عامل‌ها انجام‌گرفته است. روش: تحلیل موازی در مراحل گامبهگام با ارائه مثال واقعی با استفاده از Syntax نویسی که در SPSS شرح داده میشود. یافتهها: نتایج حاکی از آن است که تحلیل موازی دقیقترین روش در بین روشهاست که متأسفانه کاربرد بسیار محدودی دارد. نتیجهگیری: باوجود دقیق بودن روش تحلیل موازی، این روش در بین محققان شناختهشده نیست و یکی از دلایل این عدم شناخت، نبود گزینهای برای تحلیل موازی در معروفترین بستههای آماری است. لذا این مقاله، به توصیف تحلیل موازی و شرح چگونگی اجرای آن پرداخته است. امید است در آینده شاهد استفاده بیشتر از این روش کارآمد باشیم.
کریم سواری
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 126-142
چکیده
زمینه: ازآنجایی‌کهدر قرن بیستم از اعتیاد به تلفن همراه به‌عنوان یک اختلال وسواسی و اعتیاد گونه یادشده است، استفاده مفرط از آن میتواند زمینه اعتیاد به آن را فراهم کند. هدف: هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه است. روش: دانشآموزان دختر و پسر سوم مقطع متوسطه آموزش‌وپرورش ناحیه یک اهواز ...
بیشتر
زمینه: ازآنجایی‌کهدر قرن بیستم از اعتیاد به تلفن همراه به‌عنوان یک اختلال وسواسی و اعتیاد گونه یادشده است، استفاده مفرط از آن میتواند زمینه اعتیاد به آن را فراهم کند. هدف: هدف از تحقیق حاضر ساخت و تعیین ویژگیهای روانسنجی پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه است. روش: دانشآموزان دختر و پسر سوم مقطع متوسطه آموزش‌وپرورش ناحیه یک اهواز جامعه آماری تحقیق را تشکیل داده‌اند که از بین آنان 200 نفر (100 پسر و 100 دختر) به شیوه تصادفی چندمرحله‌ای انتخاب شدند. یافتهها: یافتهها نشان داد که پرسشنامه اعتیاد به تلفن همراه تحلیل عاملی شده دارای 13 سؤال و سه خردهمقیاس خلاقیت زدایی، میل گرایی و احساس تنهایی بوده و ازلحاظ روانسنجی از پایایی، روایی و برازندگی خوبی برخورداراست. ساختار عاملی تأییدی نیز، مدل سه عاملی پیشنهادی پرسشنامه یادشده را تأیید کرد. بحث و نتیجهگیری: از پرسشنامه تحلیل عاملی شده فوقالذکر، می‌توان برای تشخیص و مطالعات مربوط به اعتیاد به تلفن همراه استفاده کرد.
سمیرا ابراهیم پور کومله؛ کامیان خزایی؛ قربانعلی آقا احمدی
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 144-165
چکیده
زمینه: روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون‌سازی محسوب می‌شوند.رویکرد سیستمی مفهومی است با کارکردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخشهای گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار میدهد. هدف: پژوهش حاضر باهدف ساخت، هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامهریزی آموزشی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. روش: جامعۀ ...
بیشتر
زمینه: روایی و پایایی از مسائل مهم در حوزه آزمون‌سازی محسوب می‌شوند.رویکرد سیستمی مفهومی است با کارکردهای بسیار که تعامل افراد شاغل در بخشهای گوناگون یک نظام را موردتوجه قرار میدهد. هدف: پژوهش حاضر باهدف ساخت، هنجاریابی و اعتباریابی مقیاس رویکرد سیستمی در برنامهریزی آموزشی و به روش توصیفی-پیمایشی به انجام رسیده است. روش: جامعۀ آماری این پژوهش شامل کلیۀ مدیران و معلمان دبیرستانها و مدارس راهنمایی غرب استان مازندران بود که از بین آنها 483 نفر به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحله‌ای به‌عنوان نمونه انتخاب شدند و پرسشنامۀ محقق ساختۀ رویکرد سیستمی روی آنها اجرا شد. یافتهها: پس از گردآوری دادهها، ضریب پایایی آزمون با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ، 981/0 محاسبه شد. تحلیل عاملی سؤالات رویکرد سیستمی بیانگر آن بود که بیش از 328/61 درصد واریانس موردنظر توسط عاملهای این پرسشنامه تبیین میشود. پس از یک‌بار چرخش عوامل از نوع واریماکس، همبستگی میان هر سؤال با هر عامل در بهترین حالت مشخص شد و بر اساس آن پنج عامل (نگرش راهبردی؛ مدیریت راهبردی؛ توجه به واقعیات، اهداف و محیط کار؛ توجه به مقتضیات، پیچیدگی و تکالیف؛ مدیریت دانش و اطلاعات) به‌عنوان مؤلفههای رویکرد سیستمی در برنامهریزی آموزشی، استخراج و نام‌گذاری گردید. بحث و نتیجهگیری: با توجه به خصوصیات روانسنجی مطلوب، می‌توان از این پرسشنامه برای سنجش میزان رویکرد سیستمی کارکنان شاغل در مراکز آموزشی همچون آموزش‌وپرورش و دانشگاهها استفاده کرد و زمینۀ اصلاح و بهبود برنامههای آموزشی را فراهم آورد و به‌طورکلی، بهره‌وری نظامهای آموزشی را افزایش داد.
جلیل یونسی؛ فرزاد اسکندری؛ علی دلاور؛ محمدرضا فلسفی نژاد؛ نورعلی فرخی
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، صفحه 166-186
چکیده
زمینه: اعتبار تحلیلهای چندسطحی با تأکید بر تفاوت‌های نظریههای اندازهگیری (رویکرد کلاسیک اندازهگیری و رویکرد نظریه جدید اندازهگیری (IRT)) به کمک دادههای مختلف مورد پژوهشهای اخیر بوده است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بدست آوردن میزان تأثیر مدارس بر نمرات کسب شدۀ دانشآموزان شرکت کننده در آزمون تیمز پیشرفته 2008 بود. روش: ...
بیشتر
زمینه: اعتبار تحلیلهای چندسطحی با تأکید بر تفاوت‌های نظریههای اندازهگیری (رویکرد کلاسیک اندازهگیری و رویکرد نظریه جدید اندازهگیری (IRT)) به کمک دادههای مختلف مورد پژوهشهای اخیر بوده است. هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر بدست آوردن میزان تأثیر مدارس بر نمرات کسب شدۀ دانشآموزان شرکت کننده در آزمون تیمز پیشرفته 2008 بود. روش: برای دستیابی به هدف اصلی پژوهش از دادههای مربوط به اجرای آزمون فیزیک تیمز پیشرفته 2008 که روند آموزش فیزیک پیشرفته دانشآموزان سال آخر متوسطه (پیشدانشگاهی) را مورد ارزیابی قرار میدهد، استفاده شد. جامعه آماری و گروه نمونه پژوهش حاضر، جامعه آماری و گروه نمونه پایۀ پیش دانشگاهی رشته ریاضی- فیزیک در آزمون فیزیک تیمز پیشرفته است که در سال تحصیلی 1387-1386 به اجرا در آمده است. حجم نمونه دانشآموزان ایرانی در این سنجش برابر 2556 نفر بوده است. یافتهها: نتایج تحلیلها به طور کلی نشان داد که نخست تحلیلهای چندسطحی نظریه سؤال- پاسخ (MLIRT) نسبت به تحلیلهای چندسطحی نمرۀ واقعی (MLTS) از قدرت بیشتری در آشکارسازی تفاوت بین مدارس برخوردار است. دوم آنکه، میزان تفاوت بین مدارس شرکت کننده در آزمون ریاضیات تیمز پیشرفته که در شاخص ICC (همبستگی درون ردهای) منعکس شده است در تحلیلهای MLIRT بسیار زیاد است. بحث و نتیجهگیری: نخست آنکه، در نظر گرفتن خطای اندازهگیری تک تک سؤالات در تحلیلها در چارچوب بیزی و با استفاده از نمونهگیری گیبس به طور چشمگیری توانمندی تحلیلهای چندسطحی را بهبود میبخشد و افزایش معنادار نسبت واریانس تبیین شده را در پی خواهد داشت. دوم آنکه، تفاوت و تبعیض آموزشی بین مدارس زیاد است که این امر عمدتاً ناشی از متغیرهای در سطح مدرسه (نظیر متغیرهای مرتبط به معلم یا متغیرهای مرتبط به مدرسه) میباشد.
