هادی صمدیه؛ حسین کارشکی؛ سید امیر امین یزدی؛ الهه حجازی
چکیده
احساس تعلق به دانشگاه با جنبههای متعددی از سلامت روانی-اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد. بااین‌حال در مفهومسازی و سنجش این سازه، ابهامات زیادی وجود دارد. اندک ابزارهای طراحی‌شده در حیطه آموزش عالی نیز بیشتر میزان احساس تعلق را میسنجند و اندازهگیری مؤلفههای تعلق به دانشگاه در مطالعات قبلی کمتر موردتوجه قرار گرفته است. ...
بیشتر
احساس تعلق به دانشگاه با جنبههای متعددی از سلامت روانی-اجتماعی دانشجویان ارتباط دارد. بااین‌حال در مفهومسازی و سنجش این سازه، ابهامات زیادی وجود دارد. اندک ابزارهای طراحی‌شده در حیطه آموزش عالی نیز بیشتر میزان احساس تعلق را میسنجند و اندازهگیری مؤلفههای تعلق به دانشگاه در مطالعات قبلی کمتر موردتوجه قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر، ساخت و اعتباریابی مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه بود. در یک طرح همبستگی و از نوع ساخت ابزار، 345 نفر از دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در مرحله اول و 477 نفر از دانشجویان دانشگاه بیرجند در مرحله دوم به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. نتایج تحلیل عاملی اکتشافی در مرحله اول، چهار عامل با 72/49 درصد تبیین واریانس را نشان داد که شامل مؤلفههای تعامل با استادان، تعامل با همسالان، جو دانشگاه و عزت‌نفس بود. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که مدل چهار عاملی دارای برازش است و ضریب آلفای کرونباخ خردهمقیاسها در دامنه 90/0-75/0 گزارش شد. به‌علاوه، تحلیلهای دیگر شواهدی را برای حمایت از همسانی درونی، روایی همگرا و روایی واگرای مقیاس احساس تعلق فراهم کردند و مشخص شد که هرکدام از ابعاد این مقیاس با مقیاسهای تعهد به دانشگاه، تنهایی اجتماعی-هیجانی، رضایت از زندگی، افسردگی و درگیری عاملی روابط معنادار داشت. بعلاوه، نتایج ضریب بازآزمایی خردهمقیاسها در دامنه 74/0–64/0 قرار داشت. مطابق با یافته‌‌های پژوهش حاضر، مقیاس احساس تعلق دانشجویان به دانشگاه از ویژگی‌های روانسنجی مطلوبی برخوردار است و میتوان از آن به‌عنوان ابزاری معتبر استفاده نمود.
مرضیه ساویز؛ الهه حجازی؛ کیوان صالحی؛ غلامعلی افروز
چکیده
سنجش اصولی اخلاق با استفاده از ابزارهای معتبر و مناسب بافت وحساس به فرهنگ هر جامعه، همواره مورد توجه روان‌شناسان بوده است. هدف اصلی این پژوهش ساخت و اعتباریابی ابزاری برای سنجش اخلاق از منظر نوجوانان ایرانی بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع اکتشافی و مدل تدوین ابزار بود. میدان پژوهش در بخش کیفی کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه ...
بیشتر
سنجش اصولی اخلاق با استفاده از ابزارهای معتبر و مناسب بافت وحساس به فرهنگ هر جامعه، همواره مورد توجه روان‌شناسان بوده است. هدف اصلی این پژوهش ساخت و اعتباریابی ابزاری برای سنجش اخلاق از منظر نوجوانان ایرانی بود. روش پژوهش، آمیخته از نوع اکتشافی و مدل تدوین ابزار بود. میدان پژوهش در بخش کیفی کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول منطقه چهار آموزش و پرورش شهر تهران و در بخش کمّی، کلیه دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول شهر تهران بودند. شرکت کنندگان در بخش کیفی پژوهش 77 نفر(49 دختر، 28 پسر) از بین دانش آموزان مقطع متوسطه‌ی اول بودند. جمع‌آوری داده‌ها با استفاده از روش گروههای کانونی انجام شد. نمونه پژوهش در بخش کمی شامل تعداد 1823 نفر از دانش‌آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه اول مناطق 4، 2،3، 16 و 11 شهر تهران بودند که به روش چند مرحله ای انتخاب شدند.در بخش کیفی پس از انجام تحلیل کیفی مصاحبه‌ها به روش کلایزی مشخص شد نوجوانان ایرانی اخلاق را در هفت مقوله تعریف می‌کنند که عبارتند از: عدالت، مراقبت، عاملیت اخلاقی، حساسیت اخلاقی، مسئولیت اخلاقی، انگیزش اخلاقی و ارزش‌های فردی. با استفاده از یافته‌‌های کیفی ، نسخه اولیه مقیاس اخلاق ساخته شد و پس از اجرای مقدماتی، به منظور بررسی روایی و پایایی روی نمونه‌ی اصلی پژوهش اجرا شد.روایی محتوایی مقیاس با استفاده از نظر متخصصان و با در نظر گرفتن شاخص CVR و مقدار 91/0 تایید شد. روایی ملاکی با اجرای همزمان پرسشنامه همدلی دیویس(1983) و بررسی ضرایب همبستگی دو پرسشنامه مورد بررسی قرار گرفت. روایی سازه با استفاده از تحلیل عاملی مرتبه دوم و همچنین میانگین واریانس استخراج شده (AVE) مورد تایید قرار گرفت. پایایی ابزار با استفاده از روش همسانی درونی و آلفای کرونباخ (87/0) و آزمون پایایی ترکیبی برای مولفه‌ها از 72/0 تا 87/0 مورد تایید است. بر اساس نتایج این پژوهش، این مقیاس برای سنجش سازه اخلاق در نمونه‌های ایرانی از پایایی و روایی مناسبی برخوردار است.
محمد خدایاری فرد؛ الهه حجازی؛ مرجان حسنی راد؛ رابرت مک گرث
چکیده
هدف پژوهش حاضر طبقه‌بندی توانمندی‌ها و فضائل منش و ساخت و رواسازی پرسشنامۀ سنجش آن در جمعیت دانشجویان ایرانی بود. روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته کیفی-کمی بود. در بخش کیفی از طرح نظریۀ داده‌بنیاد (GT) استفاده شد. 35 دانشجو در قالب 6 گروه کانونی ( شامل 24 دانشجوی دختر و 11 دانشجوی پسر) از جامعه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تهران ...
بیشتر
هدف پژوهش حاضر طبقه‌بندی توانمندی‌ها و فضائل منش و ساخت و رواسازی پرسشنامۀ سنجش آن در جمعیت دانشجویان ایرانی بود. روش پژوهش حاضر از نوع آمیخته کیفی-کمی بود. در بخش کیفی از طرح نظریۀ داده‌بنیاد (GT) استفاده شد. 35 دانشجو در قالب 6 گروه کانونی ( شامل 24 دانشجوی دختر و 11 دانشجوی پسر) از جامعه دانشجویان کارشناسی و کارشناسی ارشد دانشگاه تهران به شیوه قضاوتی انتخاب شده و مورد مصاحبه نیم ساختار یافته قرار گرفتند. پاسخ ها به شیوۀ تحلیل مضمون و بکارگیری دو روش تحلیل قالب و ماتریس در نرم افزار MAXQDA10 تحلیل شدند. یافته‌ها نشان‌دهندۀ وجود چهار عامل یا فضیلت در جامعه ایرانی بود که عبارتند از خِرد (شامل توانمندی‌های تفکر تحلیلی، خودنظم‌دهی، میانه‌روی و اعتدال، عشق به یادگیری)، شجاعت (شامل توانمندی‌های جرأت‌مندی، و صداقت)، انسانیت (شامل توانمندی‌های عدالت و انصاف، مهربانی، گذشت و بخشش)، و تعالی (شامل توانمندی‌های تحسین زیبایی و شگرفی، امیدواری، و معنویت). مطالعه دوم با روش غیرآمایشی (توصیفی) و طرح پیمایش روی جمعیت دانشجویی 456 نفری به اجرا در آمد. تحلیل مولفه‌های اصلی با چرخش واریماکس، ساختار چهار عاملی را نشان داد. این یافته‌ها نشان می‌دهد که پرسشنامۀ توانمندی‌های منش ایرانیان می‌تواند داده‌های معتبر و قابل اتکایی فراهم آورد.
مینا نظامی؛ زهرا نقش؛ الهه حجازی
چکیده
جو مدرسه یکی از سازه های تاثیر گذار بر مسایل تربیتی، رفتاری و روانی در مدارس می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ساختار عاملی و رواسازی سیاهه ادراک دانش آموزان از جو مدرسه ی دلاویر (بییر، گاسکینز، بلانک و چن، 2016) در نوجوانان دختر ایرانی پایه ی یازدهم با حجم 500 نفر (250 نفر علوم انسانی، 250 نفر علوم تجربی) که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب ...
بیشتر
جو مدرسه یکی از سازه های تاثیر گذار بر مسایل تربیتی، رفتاری و روانی در مدارس می باشد. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی ساختار عاملی و رواسازی سیاهه ادراک دانش آموزان از جو مدرسه ی دلاویر (بییر، گاسکینز، بلانک و چن، 2016) در نوجوانان دختر ایرانی پایه ی یازدهم با حجم 500 نفر (250 نفر علوم انسانی، 250 نفر علوم تجربی) که با روش نمونه گیری چند مرحله ای انتخاب شدند اجرا شد. تحلیل سوال های مقیاس بر پایه محاسبه ضریب آلفای کرونباخ برای کل مقیاس 92/0 بود که حاکی از همسانی درونی بالای آن می باشد. نتایج تحلیل عاملی تأییدی نشان داد که الگوی 7 عاملی ادراک دانش آموزان دبیرستانی از جو مدرسه با داده ها برازندگی قابل قبولی دارند. افزون بر این ، برای آزمون تغییرناپذیری اندازه گیری پرسشنامه ی ادراک دانش آموزان دبیرستان از جو مدرسه ی دلاویر دربین گروههای تحصیلی انسانی و تجربی، تحلیل چند گروهی انجام گرفت. نتایج تحلیل چند گروهی نشان داد که این پرسشنامه در مدل های محدود در بین گروه های تحصیلی انسانی و تجربی یکنواخت است. به طور کلی، یافته های پژوهش بیانگر این است ساختار عاملی پرسشنامه ادراک دانش آموزان از جو مدرسه ی دلاویر (2016) در نسخه ی فارسی از برازش مطلوبی برای دانش آموزان دبیرستانی دختر در مقطع یازدهم انسانی و تجربی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری معتبر در سنجش ادراک دانش آموزان دبیرستانی از جو مدرسه مورد استفاده قرار بگیرد.
زهره سلیمانی؛ الهه حجازی؛ زهرا نقش؛ نرجس لاری
چکیده
هدف مطالعه حاضر ساخت ابزار نشانگرهای بزرگسالی و میزان اکتساب آنها در میان دانشجویان و تعیین ویژگی های روانسنجی این ابزار بود. نشانگرهای بزرگسالی براساس یک پژوهش کیفی (سلیمانی و حجازی،1397)شناسایی شده بودند. برهمین اساس تعداد 610 دانشجو با دامنه سنی 18تا 29 سال (317پسر و 293دختر) از دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از ...
بیشتر
هدف مطالعه حاضر ساخت ابزار نشانگرهای بزرگسالی و میزان اکتساب آنها در میان دانشجویان و تعیین ویژگی های روانسنجی این ابزار بود. نشانگرهای بزرگسالی براساس یک پژوهش کیفی (سلیمانی و حجازی،1397)شناسایی شده بودند. برهمین اساس تعداد 610 دانشجو با دامنه سنی 18تا 29 سال (317پسر و 293دختر) از دانشگاه تهران به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از تحلیل عاملی اکتشافی، پرسشنامهای متناسب با بافت ایرانی برای اندازه-گیری نشانگرهای بزرگسالی با 46 گویه با ضریب آلفای کرونباخ 905/0، در شش بعد ساخته شد: تسلط شناختی-هیجانی بر خود، مدیریت و تنظیم امور تا رسیدن به اهداف، توانایی نقشآفرینی در خانواده، پایبندی به ارزشها، استقلال و انتقال نقش. نتایج نشان داد دوره تحولی ظهوربزرگسالی در میان دانشجویان دانشگاه تهران وجود دارد و نشانگرهای بزرگسالی نزد دانشجویان بیشتر به مهارتهای فردی و خانوادگی مربوط می شود و ادراک فرد از بزرگسالی خود با افزایش اکتساب این مهارتها، تناسب دارد. همچنین عوامل اشتغال، استقلال مالی و توانایی اداره خانواده برای مردان و توانایی مراقبت و تربیت فرزند برای زنان ملاک مهم-تری برای اکتساب بزرگسالی نزد دانشجویان محسوب می شوند.
الهه حجازی؛ زهرا نقش؛ میثم شیرزادی فرد
دوره 5، شماره 15 ، فروردین 1393، ، صفحه 107-126
چکیده
زمینه: در مطالعات زیادی از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش داده‌ها استفاده می‌شود. تعیین تعداد واقعی عامل‌های قابل‌استخراج بزرگترین مشکلی است که محققان در اجرای تحلیل عاملی با آن روبه‌رو می‌شوند. روش‌های معمول و رایج، تعداد عامل‌های قابل‌استخراج را بیشتر و یا کمتر از حد واقعی برآورد می‌کنند. هدف: این پژوهش به‌منظور ارزیابی روش‌های ...
بیشتر
زمینه: در مطالعات زیادی از تحلیل عاملی اکتشافی برای کاهش داده‌ها استفاده می‌شود. تعیین تعداد واقعی عامل‌های قابل‌استخراج بزرگترین مشکلی است که محققان در اجرای تحلیل عاملی با آن روبه‌رو می‌شوند. روش‌های معمول و رایج، تعداد عامل‌های قابل‌استخراج را بیشتر و یا کمتر از حد واقعی برآورد می‌کنند. هدف: این پژوهش به‌منظور ارزیابی روش‌های معمول تعیین تعداد عامل‌های قابل‌استخراج و معرفی تحلیل موازی به‌عنوان یکی از دقیقترین روش‌های تعیین تعداد واقعی عامل‌ها انجامگرفته است. روش: تحلیل موازی در مراحل گامبهگام با ارائه مثال واقعی با استفاده از Syntax نویسی که در SPSS شرح داده می‌شود. یافته‌ها: نتایج حاکی از آن است که تحلیل موازی دقیقترین روش در بین روشهاست که متأسفانه کاربرد بسیار محدودی دارد. نتیجهگیری: باوجود دقیق بودن روش تحلیل موازی، این روش در بین محققان شناختهشده نیست و یکی از دلایل این عدم شناخت، نبود گزینهای برای تحلیل موازی در معروفترین بستههای آماری است. لذا این مقاله، به توصیف تحلیل موازی و شرح چگونگی اجرای آن پرداخته است. امید است در آینده شاهد استفاده بیشتر از این روش کارآمد باشیم.
الهه حجازی؛ زهرا نقش
چکیده
زمینه: روایی از جمله مسائلی است که در آزمون سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف: هدف این مقاله معرفی اجمالی مقیاس بندی چند بعدی به عنوان روشی برای تعیین روایی ابزار، ارزیابی برون داده ای آن، مقایسه آن با دیگر روش های مشابه و سودمندی این روش در حوزه های مختلف روان شناسی است. روش: مقیاس بندی چند بعدی بر روی مقیاس باورهای پسا انتقادی ...
بیشتر
زمینه: روایی از جمله مسائلی است که در آزمون سازی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. هدف: هدف این مقاله معرفی اجمالی مقیاس بندی چند بعدی به عنوان روشی برای تعیین روایی ابزار، ارزیابی برون داده ای آن، مقایسه آن با دیگر روش های مشابه و سودمندی این روش در حوزه های مختلف روان شناسی است. روش: مقیاس بندی چند بعدی بر روی مقیاس باورهای پسا انتقادی در بین 419 دانشجوی دانشگاه های دولتی شهر تهران که به شیوه تصادفی انتخاب شده بودند. یافته ها: اجرای مقیاس بندی چند بعدی، وجود دو بعد در این مقیاس را نشان داد و از روایی ساختار این مقیاس حمایت کرد. نتیجه گیری: به طور کلی می توان گفت که مقیاس بندی چند بعدی، روش مناسبی برای تعیین روایی ابزارهای روان شناختی است که ویژگی های افراد را بر اساس ابعاد مختلف ارزیابی می کنند.
