نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری روان شناسی تربیتی , دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی , سمنان , ایران

2 دانشیار گروه روان شناسی تربیتی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

3 دانشیار گروه روان شناسی دانشگاه سمنان، سمنان، ایران

چکیده

هوش اخلاقی، توانایی درک درست از نادرست، داشتن اعتقادات قوی اخلاقی و رفتار در جهت صحیح است. با توجه به اهمیت تربیت هوش اخلاقی از مقطع کودکی و نیاز به اندازه گیری خط پایه، تدوین و اجرای برنامه های مداخله ای و در نهایت سنجش تاثیر برنامه ها در بهبود هوش اخلاقی کودکان هدف از پژوهش حاضر ساخت و اعتبار یابی پرسشنامه هوش اخلاقی کودکان بود. به این منظور از بین کودکان مراجعه کننده به مهدها و پیش دبستانی های شهر شاهرود تعداد 300 کودک با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی انتخاب و به ابزارهای پژوهش پاسخ دادند. به منظور تعیین ساختار عاملی پرسشنامه از تحلیل عاملی و به منظور بررسی روایی همگرا و واگرا از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ بررسی شد. نتایج تحلیل عاملی همسو با مبانی نظری نشان داد پرسشنامه هوش اخلاقی کودکان (CMIQ)، از یک ساختار 6 عاملی شامل وجدان، خویشتنداری، همدلی، بردباری، عدالت و احترام برخوردار است. اعتبار همگرای CMIQ، از طریق اجرای همزمان آن با "پرسشنامه هوش هیجانی کودکان کجباف نژاد" و اعتبار واگرای آن از طریق "پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی شهیم"، بررسی و تائید شد. نتایج آلفای کرانباخ نیز نشان داد که CMIQ از ضرایب پایایی رضایت بخشی برخوردار است (پایایی کل برابر با 92/0) و می توان در پژوهش های روانشناختی به منظور سنجش هوش اخلاقی کودکان 4 تا 6 سال (مهد کودک و پیش دبستان) از آن بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

preparation and standardization the moral intelligence of children questionnaire based on Borba's theory

نویسندگان [English]

  • Yasamin Amini moghadam 1
  • Alimohammad Rezaei 2
  • Shahrokh Makvand hoseyni 3

1 Ph.D Student in Educational Psychology , Faculty of Educational Sciencees and Psychology , Semnan University , Semnan , Iran

2 Department of Educational Psychology, Faculty of Educational Sciences and Psychology, Semnan University, Semnan, Iran

3 Department of Educational Psychology , Faculty of Educational Sciences and Psychology , Semnan University , Semnan , Iran

چکیده [English]

Moral intelligence is the ability to differ right from wrong, to have strong moral beliefs, and to do the right thing. Building moral intelligence in children from an early age is essential. Therefore we need to do baseline measurements, develop and implement intervention programs, and finally assess the effect of these programs on children’s moral intelligence. For this reason, the present study aimed to create and validate a moral intelligence questionnaire for children. From all the preschools and kindergartens of Shahroud, a cluster sample of 300 children was selected to complete the assessment tools. Factor analysis was conducted to determine the factor structure of the questionnaire, while convergent and divergent validity were assessed with Pearson correlation coefficient. Reliability was evaluated with Cronbach’s alpha. Factor analysis results revealed that consistent with the theoretical foundations, Children’s Moral Intelligence Questionnaire (CMIQ) has a six-factor structure consisting of conscience, self-control, empathy, patience, justice, and respect. The convergent and divergent validity for CMIQ was examined via concurrent administration of KajbafNejad Emotional Intelligence Questionnaire for Children and Shahim’s Questionnaire for Behavioral Problems in Children, respectively. Both results were satisfactory. An overall Cronbach’s alpha of 0.92 indicated that CMIQ has high reliability and can be used for moral intelligence assessment in preschool and kindergarten children of 4 to 6 years old.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Moral Intelligence Questionnaire for Children
  • Self-control and Empathy
  • Conscience and Patience
  • Respect and Justice
  • Validity and Reliability
اسدی، رقیه؛ دلاور، علی و فرخی، نورعلی (1395). تدوین مدل ساختاری برای هوش معنوی بر اساس ویژگی‌های شخصیتی و بهزیستی ذهنی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی. 7(25)، 1-28.
بوربا، میکله (1390). پرورش هوش اخلاقی، ترجمه فیروزه کاووسی. تهران: انتشارات رشد.
حاجی ده آبادی، محمدعلی (1379). چشم‌اندازی به جایگاه و نقش اخلاق در آموزش‌وپرورش. تهران: انتشارات معاونت پرورشی آموزش‌وپرورش.
حبیبی، آرش و عدن‌ور، مریم (1396).  مدل‌یابی معادلات ساختاری. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی.
سیف، علی‌اکبر (1395). اندازه‌گیری، سنجش و ارزشیابی آموزشی. تهران: دوران.
شکوهی، غلامحسین (1374)، مبانی و اصول آموزش‌وپرورش. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
شهیم، سیما (1375). تهیه پرسشنامه مشکلات رفتاری کودکان پیش‌دبستانی (ویژه معلم). مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 12(1)،23-49.
کجباف نژاد، هادی (1393). ساخت و اعتباریابی مقیاس ارزیابی والدین از هوش هیجانی کودکان (8-4) ساله. طرح تحقیقاتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بهبهان.
لطف‌آبادی، حسین (1384). نقد نظریه‌های رشد اخلاقی پیاژه و کولبرگ و باندورا و ارائه الگویی نو برای پژوهش در رشد اخلاقی دانش آموزان ایران. فصلنامه نوآوری های آموزش. 4(11)، 104-46.
میر سپاسی، ناصر (1377). مدیریت منابع انسانی و روابط کار. تهران: انتشارات میر.
ناظمی مقدم، مهسا؛ کدیور، پروین و عرب زاده، مهدی (1396). ویژگی‌های روان‌سنجی مقیاس هوش هیجانی صفت- فرم کودکان : ساختار عاملی، پایایی، روایی. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی. 7(27)، 65-81.
نیکوگفتار، منصوره (1386) رابطه بین سلسله‌مراتب ارزش‌ها و سلامت عمومی. پژوهش‌های روان‌شناختی، دوره دوم.
هومن، حیدرعلی (1394). تحلیل داده‌های چندمتغیری در پژوهش‌های رفتاری. تهران: نشر پیک فرهنگ.
Beheshtifar, M., Esmaeli, Z., & Moghadam, M. N. (2011). Effect of moral intelligence on leadership. European Journal of Economics, Finance and Administrative Sciences43(1), 6-11.
Borba M. (2002). Building intelligence. San Francisco: Jessy- Bass Publications.
Borba M. (2005). Building Moral Intelligence: The Seven Essential Virtues that Teach Kids to Do the Right Thing. The University of Michigan.
Borba, M. (2005). The step-by-step plan to building moral intelligence. Nurturing Kids Heart& Souls. National Educator Award, National council of Selfesteem: Jossey-Bass, 17-23.
Cronbach, L. J., & Meehl, P. E. (1955). Construct validity in psychological tests. Psychological bulletin52(4), 281.
Ferguson, E., & Cox, T. (1993). Exploratory factor analysis: A users’ guide. International journal of selection and assessment1(2), 84-94.
Ford, R. C., & Richardson, W. D. (1994). Ethical decision making: A review of the empirical literature [Book Review]. Journal of Business Ethics 13 (3):205 – 221.
Golmohammadian, M., Farhabaksh, K., smaili, M. (2012). Study the effectiveness of moral, cultural and spiritual intelligence on marital satisfaction. Journal of Family Counselling and Psychotherapy.
Gorsuch, R. L. (1983). Factor Analysis (2nd. Ed), Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Hair, J., Anderson, RE., Tatham, RL & Black, WC. (1995). Multivariate data analysis, 4th Ed, Prentice-Hall Inc, New Jersey.
Hawkins, K. A., & Trobst, K. K. (2000). Frontal lobe dysfunction and aggression: Conceptual issues and research findings. Aggression and Violent Behavior5(2), 147-157.
Lennick D., Kiel F. (2008). Moral intelligence: enhancing business performance and leadership success. Pennsylvania: whart on School Publications.
Lennick, d. (2011). Moral intelligence: enhancing business performance and leadership success inturbulent times, New Jersey, Pearson education.
Lickona, T. (1993). The return of character education. Educational leadership51(3), 6-11.
Mahasneh, A. M. (2014). The level of moral competence among sample of Hashemite university students. Canadian Social Science10(1), 159.
Pelaez-Nogueras. M., & Gewirtz, J. L. (1995). The learning of moral behavior: A behavior analytic pproach. In VV M. Kurtines & J. 1_ Gewirtz (E.ds.), moral behaviour: An introduction (pp. 173-199). Boston: Allyn & Bacon.
Sapnas, K. G., & Zeller, R. A. (2002). Minimizing sample size when using exploratory factor analysis for measurement. Journal of nursing measurement10(2), 135-154.
Tabachnick, B., & Fidell, L. (2012). Using multivariate statistics, (6th Edition) Pearson Education, Inc.