نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی برنامه درسی، دانشگاه فردوسی مشهد (نویسنده مسئول)

2 دانشجوی دکتری روانشناسی عمومی، دانشگاه فردوسی مشهد

3 عضو هیئت علمی، دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

زمینه: اهمیت گرایش به تفکر انتقادی در نظام آموزشی و برنامه‌های درسی در سطوح قبل از آموزش عالی ضرورت وجود ابزاری با فرم کوتاه جهت سنجش این سازه را نشان می‌دهد. هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی روایی، اعتبار و ساختار عاملی پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی ریکتس (2003) در دانش‌آموزان مقطع متوسطه صورت گرفت.  روش: در این پژوهش توصیفی پیمایشی، با روش نمونه گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای نمونه‌ای 472 نفر (270 دختر و 202 پسر) از دانش‌آموزان مقطع متوسطه شهر مشهد در سال تحصیلی 90-89 انتخاب شدند و پرسشنامه گرایش به تفکر انتقادی را تکمیل نمودند. روایی این پرسشنامه، از طریق روایی محتوا،  روایی سازه و روایی عاملی ارزیابی شد. اعتبار این پرسشنامه نیز از طریق همسانی درونی و روش تصنیف (دو نیمه کردن) مورد بررسی قرار گرفت. یافته‌ها: ضرایب آلفای کرونباخ برای تمام خرده مقیاس‌ها و کل مقیاس در هر دو جنس و کل آزمودنی‌ها از نظر روان‏سنجی مطلوب به دست آمد؛ و تمامی همبستگی‌های بین خرده مقیاس‌ها و نمره کل مقیاس نیز معنادار بود. نتایج حاصله از تحلیل عاملی تأییدی نیز حاکی از برازش مطلوب و قابل قبول ماده‌ها داشت. نتایج روش دو نیمه کردن نیز نشان داد ضریب قابلیت اعتماد آزمون در حد مطلوبی است. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج پژوهش حاضر می‌توان گفت که نسخه‌ی فارسی پرسشنامه‌ی گرایش به تفکر انتقادی، در جامعه‌ی ایران اعتبار و روایی خوبی دارد و می‌توان از آن برای سنجش میزان گرایش به تفکر انتقادی در دانش‌آموزان مقطع متوسطه بهره گرفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Reliability, Validity and Factor Analysis of Ricketts' Critical Thinking Disposition Scales in High School

نویسندگان [English]

  • hamide pakmehr 1
  • fatemah mirdrogi 2
  • ali ghanaei 3
  • morteza karami 3

چکیده [English]


Background: The importance of critical thinking disposition in educational system and curricula at levels prior to higher education is indicative of the need for a short-form tool to measure this construct.
Objective: The aim of this study was to investigate the reliability, validity and factor structure of Ricketts' (2003) Critical Thinking Disposition Questionnaire among high school students.
Methods: In this descriptive-survey research, 472 high school students (270 girls and 202 boys) in Mashhad in the school year 2010-2011 were selected using multistage cluster sampling, who completed Critical Thinking Disposition Questionnaire. The validity of the questionnaire was assessed using content validity, construct validity and factorial validity.The reliability of the questionnaire was examined by internal consistency and split-half method.
Findings: Cronbach's alpha coefficients were calculated for all scales and subscales for both genders and all subjects with regards to favorable psychometric properties. All correlations between subscales and total scale score were significant. The results of confirmatory factor analysis indicated that the items were good fit. Moreover, the result of split-half method showed that reliability coefficient of the test was satisfactory.
Conclusion: The results of the study showed that the Persian version of the Critical Thinking Disposition Questionnaire has a good reliability and validity in Iranian society and is an appropriate instrument for assessing critical thinking disposition in high school students.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords:Critical Thinking
  • Critical Thinking Disposition
  • Curriculum
  • reliability
  • validity
  • Confirmatory Factor Analysis
منابع
پاک مهر، حمیده؛ دهقانی، مرضیه (1389). رابطه باورهای خود کارآمدی و گرایش به تفکر انتقادی دانشجویان تربیت معلم، دهمین همایش انجمن مطالعات برنامه درسی ایران: برنامه درسی تربیت معلم، تهران: 10-11 اسفند ماه.
پاک مهر، حمیده؛ میردورقی، فاطمه (1390). گرایش به تفکر انتقادی: مسیری به سوی موفقیت تحصیلی دانش‌آموزان فنی و حرفه‌ای، اولین همایش ملی آموزش در ایران 1404، تهران: 8 -9 آبان ماه.
حجازی، الهه؛ موسوی، سید امین؛ برجعلی لو، سمیه (1390). رواسازی، اعتباریابی و تحلیل عاملی سیاهه تمایلات تفکر انتقادی کالیفرنیا در نوجوانان ایرانی، مجله روان‌شناسی، 57 (1): 23-39.
دلاور، علی (1385). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی، ویراست چهارم، تهران: ویرایش.
هرست، وایت (1388). فلسفه آموزش و پرورش: موضوعات اصلی در سنت تحلیلی، ترجمه بختیار شعبانی ورکی، مشهد: انتشارات به نشر.
مایرز، چت (1386) . آموزش تفکر انتقادی، ترجمه خدا یار ابیلی، تهران : انتشارات سمت.
Bernard, R. M., Zhang, D., Abrami, Ph.  C., Sicoly, F., Borokhovski, E. & Surkes, M. A. (2008). Exploring the structure of the Watson–Glaser Critical Thinking Appraisal: One scale or many subscales?. Thinking Skills and Creativity, 3: 15–22.
Billings, D. M. & Halstead, J. A.  (2005). Teachingin nursing: a guide for faculty. Publishing Services Manager.
Ess, Charles (2004). Critical thinking and the Bible in the age of new media. USA: University Press of America.
Endler, N.S., Parker, J.D.A. (1999). Coping Inventory for Stressful Situations (CISS): Manual. 2nd ed. Toronto: Multi-Health Systems.
Facione, P. A. (2000). The Disposition TowardCritical Thinking: Its Character, Measurement and Relationship to Critical Thinking Skill. lnformal Logic, 20(1): 61-84.
Facione, P. A. (2010). Critical Thinking: What It Is and Why It Counts. USA: Insight Assessment.
Glassner, A., Schwarz, F. & Baruch, B. (2007). What stands and develops between creative and critical thinking? Argumentation?. Thinking Skills and Creativity، 2: 10–18.
Hu, L., Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indexes in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural  Equation Modeling, 6: 1–55.
Jin, G., Bierma, T. J. & Broadbear, J. (2004(. Critical thinking among environmental health undergraduates and implications for the profession. Journal Environment Health, 67(3): 15-20.
Ku, K. Y. L. (2009). Assessing students’ critical thinking performance: Urging for measurements using multi-response format. Thinking Skills and Creativity, 4: 70–76.
Lyutykh, E. (2009). Practicing critical thinking in an educational psychology classroom. Journal of educational studies, 45(4): 377-391.
Mangena, A. & Chabeli, M. M. (2005). Strategies to overcome obstacle s in the facilitati on of critical thinking in nursing education. Nurse Education Today, 25: 291–298.
Marin, L. M., Halpern, D. F. (2011). Pedagogy for developing critical thinking in adolescents: Explicit instruction produces greatest gains. Thinking Skills and Creativity, 6: 1-13.
Mason، M. (2008). Critical thinking and learning. USA: Blackwell Publishing.
Mok, M. M. C., Flynn, M. (2002). Determinants of students' quality of school life: A path model. Learning Environments Research, 5, 275-300.
Page, D. (2007). Promoting critical thinking skills by using negotiation exercises. Journal of education for business, 82(5): 251-257.
Piaw, Ch. Y. (2010). Building a test to assess creative and critical thinking simultaneously. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2:551–559.
Profetto, M. G. J. (2003). The relationship of critical thinking skills and critical thinking dispositions of baccalaureate nursing students. Journal Advance Nurse, 43(6): 569-577.
Ricketts, J. C. (2003). The Efficacy of Leader ship Development, Critical Thinking Dispositions, and Students Academic Performance on the Critical Thinking Skills of Selected Youth Leaders. Dissertation Presented to the Graduate School of the University of Florida in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Doctor of Philosophy, 
Ricketts, J. C. , Rudd, R. D. (2005). Critical Thinking Skills of Selected Youth Leaders:  the Efficacy of Critical Thinking Disposition, Leaders and Academic Performance, Journal of Agricultural Education, 46 (1): 32-43. 
Stapleton, P. (2011). A survey of attitudes towards critical thinking among Hong Kong secondary school teachers: Implications for policy change. Thinking Skills and Creativity, 6(1): 14–23.