نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار، واحد زنجان، دانشگاه آزاد اسلامی، زنجان، ایران

2 دانشیار گروه روان‌شناسی، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

چکیده

هدف از این پژوهش، ساخت و اعتباریابی و بررسی ساختار عاملی پرسشنامه‏ای برای اندازه‌گیری جهت‌گیری مثبت دانش‏آموزان نسبت به مدرسه، بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش‌آموزان دختر پایه اول دوره اول متوسطه شهر زنجان در سال تحصیلی 95- 1394 بود. روش پژوهش توصیفی- زمینه‏یابی است. پرسشنامه 60 سؤالی با استفاده ازنظر کارشناسان و متخصصان روانشناسی تربیتی تهیه شد. برای تعیین قابل‌فهم بودن و بررسی روایی و پایایی، پرسشنامه توسط 30 دانش‌آموز تکمیل شد و 3 سؤال، به دلیل مبهم بودن کنار گذاشته شد. سپس 303 دانش‌آموز، به روش تصادفی خوشه‏ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند و پرسشنامه 57 گویه‌ای را تکمیل کردند. به‌منظور استخراج مؤلفه‏های زیربنایی پرسشنامه 57 گویه‌ای جهت‌گیری مثبت نسبت به مدرسه، تحلیل مؤلفه‌های اصلی PCA)) به کار گرفته شد و داده‏ها به کمک نرم‏افزار SPSS تحلیل شد. شاخص کایسر- میر- اولیکن KMO)) برابر با 891/0 بود. این شاخص نشانگر مطلوب بودن حجم نمونه برای انجام تحلیل عاملی اکتشافی است. تحلیل مؤلفه‏های اصلی نشان داد که پرسشنامه جهت‏گیری مثبت نسبت به مدرسه از چهار عامل رضایت از مدرسه، احساس تعلق به مدرسه، تلاش تحصیلی و نگرش نسبت به همکلاسی‏ها تشکیل شده است. ضریب آلفای کرونباخ چهار مؤلفه استخراج‌شده، به ترتیب برابر با 892/0، 875/0، 646/0 و 523/0 بود. به‌استثنای مؤلفه چهارم که به دلیل تعداد کم گویه‌ها (4 گویه) از ضریب آلفای کرونباخ نسبتاً پایین برخوردار است. پرسشنامه جهت‌گیری مثبت نسبت به مدرسه یک ابزار قابل‌اعتماد برای ارزیابی احساسات و رفتارهای دانش‌آموزان نسبت به مدرسه است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development and Validation of the Positive School Orientation Questionnaire

نویسندگان [English]

  • Malihe Ahmadi 1
  • Khadijeh Abolmaali Alhosseini 2

1 Assistant Professor, Zanjan Branch, Islamic Azad University, Zanjan, Iran

2 Associate Professor, Department of Psychology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Roodehen, Iran

چکیده [English]

The main objective of this study was to develop and validate the Positive School Orientation Questionnaire and to assess its underlying factors, utilizing a representative group of female students in their first year of secondary school during the 2014 - 2015 academic year in Zanjan, Iran. In order to select a suitable sample size, a stratified random sampling approach was implemented, resulting in a sample of 303 participants. The study utilized a descriptive-contextualization research methodology. To extract the underlying components of the questionnaire, Principal Component Analysis (PCA) was utilized. The data was analyzed using the SPSS software. To determine an appropriate sample size, the research team relied on the Kaiser-Meier-Olkin (KMO) index for guidance. The Principal Component Analysis showed that the Positive Orientation toward school Questionnaire comprised of four major factors: School Satisfaction, School Belonging Feeling, Academic Effort, and Attitude toward Classmates. The fourth component, with its small Cronbach's Alpha coefficient due to its limited number of items(4), was the sole exception among the others. The other items sustained an acceptable internal consistency score. Consequently, the Positive Orientation toward Schools Questionnaire is deemed a reliable instrument for examining the feelings and behaviors of students towards schooll.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Accreditation
  • Positive School Orientation
  • students
ابوالقاسمی نجف‌آبادی، مهدی، حکیم زاده، رضوان، و درانی، کمال. (1391). مقایسه احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی و پیشرفت تحصیلی در میان دانش آموزان مدارس هوشمند (مبتنی بر فن‌آوری اطلاعات و ارتباطات) و مدارس عادی سال سوم دبیرستان شهر اصفهان. مجله علوم تربیتی، 19(1)، 170-121.
احمدی، سهیلا، حسنی، محمد و موسوی، میرنجف. (1396). رابطه جو اخلاقی مدرسه با حس تعلق به مدرسه و پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، 13(4)، 125-132.
ﭘﻨﺎﻏﻲ، ﻟﻴﻠﻲ، اﺣﻤﺪآﺑﺎدی، زﻫﺮه، زاده محمدی، علی، و پشت مشهدی، مرجان. (1389). ساخت و اﻋﺘﺒﺎرﻳﺎﺑﻲ پرسش‌نامه ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﻣﺪرﺳﻪ. مجله روان‌پزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 14(1)، 55-46.
خجسته مهر، رضا، عباسپور، ذبیح اله، کرایی، امین و کوچکی، رحیم. (1391). تأثیر برنامه موفقیت تحصیلی بر عملکرد و خودپنداره تحصیلی، نگرش نسبت به مدرسه، یادگیری شیوه موفقیت در مدرسه و سازگاری اجتماعی دانش‏آموزان. مجلۀ روانشناسی مدرسه، 1(1)، 45-27.
خضری، حسن، و ابراهیمی قوام، صغری. (2016). بررسی نقش میانجی زورگویی و قربانی بودن در رابطه بین پیوند با مدرسه و عملکرد تحصیلی. رویکردهای نوین آموزشی، 10(2). 81-100‎.
خورشیدی نازلو، لیلا. (1393). بررسی رابطه پنج عامل شخصیت، تیپ‏های زمانی و فرسودگی تحصیلی با رضایت از مدرسه دانش‏آموزان دختر سال اول دبیرستان شهر ارومیه در سال تحصیلی 92-93. پایان‏نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
سماوی، سیدعبدالوهاب، ابراهیمی، کلثوم،  و جاودان، موسی. (1395). بررسی رابطه درگیری‌های تحصیلی، خودکارآمدی و انگیزش تحصیلی با پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دبیرستانی شهر بندرعباس. دو فصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 4(7)، 92-71.
شیخ‌الاسلامی، علی، دادجویی، رباب و سیداسماعیلی قمی، نسترن. (1399). نقش اشتیاق شغلی و رضایت شغلی معلّمان در پیش‌بینی پیوند با مدرسه دانش‌آموزان. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 17(40)، 33-20.
رضایی شریف، علی، اژه‏ای، جواد، قاضی طباطبایی، محمود، و حجازی، الهه. (1393). ساخت و آماده‌سازی پرسشنامه پیوند با مدرسه در دانش‌آموزان. مجله روانشناسی مدرسه، 3(1)، 150-55.
روحانی، عباس، و اشراقی، حمید. (1397). اثربخشی استعاره درمانی گروهی بر رضایت از مدرسه و تاب‏آوری دانش‏آموزان دارای افت تحصیلی. فصلنامه مطالعات روانشناسی تربیتی، 16(33)، 74-49.
صابر، سوسن ، و پاشاشریفی، حسن. (1392). پیش‏بینی ابعاد درگیری تحصیلی بر اساس سبک‏های هویت در دانش‏آموزان دختر پایه اول دبیرستان‏های دولتی تهران. فصلنامه پژوهش در برنامه‏ریزی درسی (دانش و پژوهش در علوم تربیتی-برنامه‏ریزی درسی)، 10(85)، 11-72.
علیزاده‏دارابی، فاطمه. (1391). بررسی رابطه خوش‏بینی، سبک اسناد و رضایت از مدرسه با پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان پسر چهارم دبیرستان شهرستان ارومیه در سال تحصیلی 91-90. پایان‏نامه جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته روانشناسی تربیتی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه ارومیه.
محمدی، مهدی، و پیروی‏نژاد، زینب. (1392). رابطه بین جو آموزشی و انگیزش درونی با تعهد عاطفی، مطالعه موردی دانشجویان دانشگاه مهندسی دانشکده شیراز. فصلنامه آموزش مهندسی ایران، 15(60)، 90-71.
مصرآبادی، جواد. (1389). هنجاریابی و تحلیل عاملی اکتشافی پرسشنامه تجدیدنظر شده سنجش نگرش نسبت به مدرسه.‎ آموزش و ارزشیابی (علوم تربیتی)، 3(12)، 120-107.
میرزابیگی، احمد، بختیارپور، سعید، افتخار صعادی، زهرا، مکوندی، بهنام، و پاشا، رضا. (1396). مقایسه سرزندگی تحصیلی، احساس تعلق به مدرسه، انگیزه پیشرفت تحصیلی در بین دانش‏آموزان دختر و پسر مدارس متوسطه دوم شهر ایلام. ‏ پژوهش در نظام‌های آموزشی، 12(ویژه‏نامه)، 1104-1086.
میکائیلی منیع، فرزانه، مهنا، سعید، و عیسی زادگان، علی. (1393). ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻰﻛﻨﻨﺪﻩﻫﺎﻯ شناختیـ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺭﺿﺎﻳﺖ ﺍﺯ ﻣﺪﺭﺳﻪ ﺩﺭ دانش‌آموزان ﺩﺑﻴﺮﺳﺘﺎﻧﻰ: ﺁﺯﻣﻮﻥ ﻳﻚ ﻣﺪﻝ ﻋﻠﻰ. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 13(52)، 29-7.
اسرافیلی، هاجر، و نریمانی، محمد. (2019). رابطه احساس تعلق به مدرسه، اشتیاق تحصیلی و هیجان تحصیلی با بهزیستی مدرسه در دانش آموزان.‎ اولین همایش ملی مدرسه فردا.
نیکدل، فریبرز، کدیور، پروین، فرزاد، ولی‏االله و کریمی، یوسف. (1389). بررسی شاخص‏های روان‌سنجی پرسشنامه ادراک از محیط کلاس. اندازه‏گیری تربیتی، (1)، 53-32.
هومن، حیدرعلی. (1392). استنباط آماری در پژوهش رفتاری. تهران: سمت.
 
Bakar, A. A. (2012). Measuring student attachment to school: A structural equation modeling approach. OIDA International Journal of Sustainable Development3(5), 81-86.
Aslan, M., & Kosir, S. (2021). Survey data showing the influences of school attachment among secondary school students in Albania. Data in Brief35, 106949. DOI:10.17632/rv3dtj7bgg.2.
Chiu, M. M., & Chow, B. W. Y. (2015). Classmate characteristics and student achievement in 33 countries: Classmates’ past achievement, family socioeconomic status, educational resources, and attitudes toward reading. Journal of Educational Psychology107(1), 152-169.
Diaz, J. D. (2005). School attachment among Latino youth in rural Minnesota. Hispanic Journal of Behavioral Sciences27(3), 300-318.
Ferguson, Y. L., Kasser, T., & Jahng, S. (2011). Differences in life satisfaction and school satisfaction among adolescents from three nations: The role of perceived autonomy support. Journal of research on Adolescence21(3), 649-661.
Foster, T. A. (2013). An exploration of academic resilience among rural students living in poverty. Unpublished doctoral dissertation, School of Education, Piedmont College.
Heyder, A., & Kessels, U. (2017). Boys don’t work? On the psychological benefits of showing low effort in high school. Sex Roles, 77(1-2), 72-85.
Hopland, A. O., & Nyhus, O. H. (2016). Learning environment and student effort. International Journal of Educational Management30(2), 271-286.
Hill, L. G., & Werner, N. E. (2006). Affiliative motivation, school attachment, and aggression in school. Psychology in the Schools43(2), 231-246.
Kia-Keating, M., & Ellis, B. H. (2007). Belonging and connection to school in resettlement: Young refugees, school belonging, and psychosocial adjustment. Clinical child psychology and psychiatry12(1), 29-43.
Ladd, G. W., & Dinella, L. M. (2009). Continuity and change in early school engagement: Predictive of children's achievement trajectories from first to eighth grade?. Journal of educational psychology101(1), 190.
Libbey, H. P. (2004). Measuring student relationships to school: Attachment, bonding, connectedness, and engagement. The Journal of school health74(7), 274-283.
Nermin, K., & Ferda, A. (2017). The direct and indirect relationships between school Attachment, constructive conflict resolution behavior and aggression. Journal of Education and Human Development6(4), 57-63.
Neel, C. G. O., & Fuligni, A. (2013). A longitudinal study of school belonging and academic motivation across high school. Child development84(2), 678-692.
Pilkauskaite-Valickiene, R., & Gabrialaviciute, I. (2015). The role of school context on subjective well-being and social well-being in adolescence. Procedia-Social and Behavioral Sciences191, 2588-2592.
Şeker, H. (2011). Developing a questionnaire on attitude towards school. Learning Environments Research14, 241-261.
Slaten, C. D., Ferguson, J. K., Allen, K. A., Brodrick, D. V., & Waters, L. (2016). School belonging: A review of the history, current trends, and future directions. The Educational and Developmental Psychologist33(1), 1-15.
Stern, M. (2012). Evaluating and promoting positive school attitude in adolescents. Springer Science & Business Media.
Weare, K., & Nind, M. (2011). Mental health promotion and problem prevention in schools: what does the evidence say?. Health promotion international26(suppl_1), i29-i69.
Willms, J. D. (2003). Student engagement at school: A sense of belonging and participation: Results from PISA 2000. OECD publishing.