نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار گروه روان‌شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علوم انتظامی امین، تهران، ایران

2 دانشجو کارشناسی ارشد گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران، ایران

3 دکتری گروه برنامه‌ریزی درسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد بوکان، بوکان، ایران

چکیده

پژوهش با هدف بررسی جایگاه رویکرد پژوهش‌ محوری در کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی با استفاده از تکنیک آنتروپی شانون انجام پذیرفت. پژوهش توصیفی، از نوع تحلیل محتوا با بکارگیری روش آنتروپی شانون است. جامعه آماری شامل کلیه متن، تصویر، خودآزمایی و فعالیتها کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی است. نمونه آماری بصورت کل شماری است. ابزار پژوهش، چک لیست تدوین شده تحلیل محتوی بود که این چک لیست براساس مولفه‌های پژوهش محوری تدوین شده توسط اردکانی، ملکی، صادقی و درتاج(1396) و شامل 14 مولفه بود که مولفه شامل؛ پژوهشگری، تشریک مساعی، حل مساله، خلاقیت، مهارت ارتباطی، تفکر انتقادی، تعاون و همکاری، یادگیری مستقل، فراشناخت، کنجکاوی، مسئولیت پذیری، انعطاف پذیری، استقلال و سعه صدر می باشند. نتایج نشان داد که در کتاب تفکر و پژوهش پایه ششم ابتدایی بیشترین توجه به مولفه پژوهشگری و کمترین توجه به مولفه سعه صدر شده است و سایر مولفه ها به ترتیب اهمیت شامل؛ تشریک مساعی و حل مساله خلاقیت، مهارت ارتباطی، تفکر انتقادی، تعاون و همکاران، یادگیری مستقل، فراشناخت، کنجکاوی، مسئولیت پذیری، انعطاف پذیری، استقلال میباشند. در این بین دو مولفه کنجکاوی و مسئولیت پذیری به یک اندازه مورد توجه قرار گرفته اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Investigating the position of research-oriented approach in sixth grade elementary thinking and research using Shannon entropy technique

نویسندگان [English]

  • Nezam Hashemi 1
  • Rojina Ahmadpour 2
  • syed bahaadin karimi 3

1 عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی امین

2 M.Sc. Student of Curriculum Planning, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran, Iran

3 Buchan University of Applied Sciences

چکیده [English]

The aim of this study was to investigate the position of research-oriented approach in the sixth grade elementary school thinking and research book using Shannon entropy technique. Descriptive research is a type of content analysis using Shannon entropy method. The statistical population includes all text, images, self-examination and activities of the sixth grade elementary school thinking and research book. The statistical sample is a total number. The research tool was a content analysis checklist that was based on the components of central research compiled by Ardakani, Maleki, Sadeghi and Dartaj (1396) and included 14 components, which include; Research, collaboration, problem solving, creativity, communication skills, critical thinking, cooperation, independent learning, metacognition, curiosity, responsibility, flexibility, independence and open-mindedness. The results showed that in the sixth grade elementary school thinking and research book, the most attention has been paid to the research component and the least attention has been paid to the Sa'eh Sadr component, and the other components of importance include; Collaboration and problem solving are creativity, communication skills, critical thinking, cooperation and collaboration, independent learning, metacognition, curiosity, responsibility, flexibility, independence. In between, the two components of curiosity and responsibility have been equally considered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Content analysis"
  • "research approach"
  • "textbook "؛ "Shannon entropy method"
آخوندزاده، کبری؛ احمری­طهران، هدی؛ صالحی، شایسته و عابدینی زهرا. (1390). تفکر انتقادی در حوزه آموزش پرستاری ایران. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ۱۱ (۳):۲۱۰-۲۲۱.
آنجفی، فرشته؛ زراعت، زهرا؛ سلطان محمدی، زهره؛ قابچی­پور، کوثر و کهن، فهیمه. (1388). مهارت تفکر انتقادی دانشجویان فنی مهندسی و علوم انسانی. مجله راهبردهای آموزش، 1 (2)؛  19 – 22.
جاویدی کلاته جعفرآبادی، طاهره و عبدلی افسانه. (1389). روند تحول تفکر انتقادی در دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد. مطالعات تربیتی و روان‌شناسی، 11 (2)؛ 103-120.
حسین­پورطولازدهی، شهره؛ زین­آبادی، حسن­رضا؛ عبدالهی، بیژن و  عباسیان، حسین. (1398). آموزش و یادگیری پژوهش­محور در محیط ساختن­گرا: طراحی مدلی بر اساس پژوهش پدیدارنگارانه. فصلنامه تعلیم و تربیت، 132، 10-30.
حقانی، فریبا؛ امینیان، بهاره؛ کمالی، فرحناز و جمشیدیان، سپیده. (1389). مهارت‌های تفکر انتقادی و ارتباط آن با هوش‌ هیجانی در دانشجویان پزشکی دوره مقدمات بالینی در دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی. ۱۰ (۵) :۹۰۶-۹۱۷.
سرمد، زهره؛ بازرگان، عباس و حجازی، الهه. (1398). روش‌های تحقیق در علوم رفتاری. تهران؛ انتشارات آگه.
سعدونی، فاطمه. (1398). تجربه تأثیر رویکرد پژوهش­محوری در ایجاد انگیزه و علاقه به درس عربی. جشنواره کشوری تجربیات برتر، دانشگاه فرهنگیان، پردیس استان خوزستان.
سیدی، محبوبه. (1389). تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی چهارم ابتدایی بر اساس تکنیک ویلیام رومی و مقایسه محتوای کتاب بر اساس هدف‌های رفتاری حیطه شناختی بلوم. مجله تازه­های پژوهش در برنامه درسی، 1 (1)، 49-64.
قاسمی­پور، مرضیه. (1388). بررسی شیوه­های گسترش و تقویت روحیه پژوهشگری در بین دانش‌آموزان دختر پایه دوم مقطع متوسطه شهرستان نورآباد ممسنی در سال 89-88 . پایان­نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.
قاسمی­پویا، اقبال. (1392). پژوهش در عمل. تهران: اول ناشر.
قاضی­اردکانی، راحله؛ ملکی، حسن؛ صادقی، علیرضا و درتاج، فریبرز. (1396). تبیین رویکرد پژوهش­محوری در آموزش و تحلیل محتوای کتب مطالعات­اجتماعی دوره ابتدایی (سوم تا ششم) بر اساس مؤلفه­های پژوهش­محوری. پژوهش در نظام‌های آموزشی، 11 (39)؛ 7-17.
کیانی، میترا؛ افشین­جو، مهناز؛ پورمعماری، محمدحسین و امینی، کوروش. (1391). مقایسه‌ی تفکر انتقادی و عوامل زمینه‌ساز آن در دانشجویان پرستاری و پرستاران شاغل در بیمارستان‌های منتخب دانشگاه علوم پزشکی زنجان. مجــــله­ی علمـــی، پژوهشـی دانشـــگاه علـــــوم پزشـــکی زنجـــان، ۲۰ (78)؛ 113-۱۲۲.
مزارعی، رقیه؛ طالبی، احسان و طاووسی، مصطفی. (1398). تحلیل محتوای کتاب علوم تجربی پایه ششم ابتدایی بر اساس الگوی مریل در سال تحصیلی1397-1398. دانشگاه فرهنگیان، فصلنامه پویش در آموزش علوم پایه، 15 (16)؛ 12-26.
هاپکینز، دیوید. (1384). پژوهش در کلاس درس؛ ترجمه مسعود وفایی و سیدعلی‌اکبر مرعشی. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی. (انتشار به زبان اصلی، 2002).
Carpineti, M., & Giliberti, M. (2013). Local culture and IBSE strengths and challenges & bibliography mapping complete. Project number 321403 TEMI FP7-Science-in-Society- 2012-1.
Hepworth, M., & Walton, G. (2009). Teaching information literacy for inquirybased learning Elsevier.
Justice, C., Warry, W. & Rice, J. (2009). Academic skill development – Inquiry seminars can make a difference: Evidence from a quasi-experimental study. International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 3 (1), 1–23.
Keklik, l. (2019). A content analysis of developmental psychology Sections of educational psychology textbooks used for teachers education in Turkey. procedia social and Behavioral sciences. 12, 393-398. Doi: 10, 1016/j. sbspro.2011, 02048.
Kuhlthau, C. C., Heinstrom, J., & Todd, R. J. (2008). The ‘information search process’ revisited: Is the model still useful?, Information Research, 13 (4), Accessed 8 Jan 2010. http://informationr. net/ ir/ 13-4/ paper355. html.
Kuhlthau, C. C., Maniotes, L. K. & Caspari, A. K. (2007). Guided inquiry: Learning in the 21st century. Westport, CT: Libraries Unlimited.
Kuhlthau, C. C., Maniotes, L. K. & Caspari, A. K. (2017). Guided inquiry: Learning in the 21st century. Westport, CT: Libraries Unlimited.
Paul, R. W., & Elder, L. (2014). The miniature guide to critical thinking concepts and tools. Tomales, CA: Foundation for Critical Thinking Press.
Pingel, F. (2018). Unesco guidebook on textbook research and textbook revision. Unesco.
Prevost, E. (2010). Developing a culture of inquiry in elementary schools: The role of the teacher- librarian. Edmonton, Alberta: Department of Elementary Education.
Sever, D., & Güven, M. (2014). Effect of inquiry-based learning approach on student resistance in a science and technology course. Educational Sciences: Theory & Practice, 14 (4), 1601–1606. doi: 10. 12738/estp. 2014. 4. 1919.
Spronken-Smith, R., & Walker, R (2010).Can inquiry-based learning strengthen the links between teaching and disciplinary research?, Studies in Higher Education, 35 (6), 723-740.
Stripling, B. (2018). Inquiry‐based teaching and learning: The role of the library media specialist. School Library Media Activities Monthly, 25 (1), 2.
Suduc, A. M., Bizoi, M., & Gorghiu, G. (2015). Inquiry Based Science Learning inPrimary Education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 205, 474-479.
Talanquer, V., Tomanek, D., & Novodvorsky, I. (2013). Assessing students' understanding of inquiry: What do prospective science teachers notice?, Journal of Research in Science Teaching, 50 (2), 189-208. Dio: 10. 1002/tea. 21074.