نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی Haidarali70@yahoo.com

2 استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد ملایر ganji@iau-malayer.ac.ir

3 کارشناس ارشد سنجش و اندازه‌گیری دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد تهران مرکزی

چکیده

زمینه: آزمون ترسیم ساعت، آزمونی عصب- روان‏شناختی است که از سال‏ها پیش به عنوان بخشی از ارزشیابی و غربالگری بزرگسالان با آسیب‏های شناختی مورد استفاده قرار گرفته است.هدف: پژوهش حاضر برای بررسی عملی بودن، اعتبار،روایی و نرم‏یابی آزمون ترسیم ساعت در 392 دانش‏آموز دبستانی شهر تهران انجام شد. روش: گروه نمونه با روش نمونه‏برداری تصادفی خوشه‏ای چندمرحله ای انتخاب شدند. پس از اجرای فرم معلم فهرست نشانه مرضی کودک (گادو و اسپرافکین، 1994) و ماتریس‏های پیشرونده ریون (ریون و همکاران، 1983) دانش‏آموزان دارای اختلال‏های رفتاری، هیجانی، ذهنی و اختلال‏های رشدی فراگیر کنار گذاشته شدند و سپس آزمون شکل تجمعی ری (کافارا و همکاران ، 2002) و آزمون ترسیم ساعت (کوهن و همکاران، 2000) بر روی 392 آزمودنی اجرا شد. یافته‏ها: تحلیل داده‏ها نشان داد که ضریب اعتبار آزمون ترسیم ساعت با آلفای کرونباخ برابر 765/0 است. هیچ کدام از ملاک‏های هشت‏گانه برای نمره‏گذاری آزمون ترسیم ساعت در تحلیل‏ها حذف نشدند. از این گذشته اعتبار ارزیابی و اعتبار بازآزمایی آزمون به ترتیب برابر با 95/0 و 90/0 محاسبه شد. برای بررسی روایی سازه آزمون ترسیم ساعت از روش تحلیل مؤلفه‏های اصلی استفاده شد. میزان کفایت نمونه‏برداری برابر 716/0 و معنادار بودن آزمون کرویت بارتلت نشانگر شرایط مطلوب برای انجام تحلیل عاملی بود. نتایج تحلیل عاملی با چرخش پروماکس، استخراج 2 عامل بود که بر روی هم تقریباً 63 درصد از واریانس کل را تبیین می‏کرد. این عوامل عبارت بودند از: 1- ترسیم ساعت و 2- مفهوم زمان. همچنین روایی همزمان‏آزمون ترسیم ساعت وآزمون شکل‏تجمعی ری بسیار مطلوب بود. بحث و نتیجه‏گیری: بنابراین آزمون ترسیم ساعت از اعتبار و روایی مناسبی برای ارزیابی شناختی کودکان برخوردار است.
 
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study the possibility, reliability, validity and norm finding of Clock Drawing Test (CDT) in elementary school children in Tehran

نویسندگان [English]

  • Haidarali homan 1
  • kamran ganji 2
  • roya farajollahi 3

چکیده [English]

Background: The clock drawing test (CDT) is a neuropsychological test that has been used as a part of evaluation & screening of adults with cognitive impairments.
Objectives: The aim of this research was study of possibility, reliability, validity and norm finding of Clock Drawing Test (CDT) in 392 elementary school children of Tehran city.
Methods: The samples were selected by random multi step cluster sampling method. Students with behavioral, emotional, mental and pervasive developmental disorders eliminated after performing teacher form of Children Symptom Inventory (CSI-4, Gadow and Sprafkin, 1994) and Raven Progressive Matrices (Raven et al, 1983). Then, test copy of reproduction memoir figures (Caffarra et al, 2002) and CDT (Cohen et al, 2000) accomplished by 392 participants.
Results: Data analysis showed that the reliability coefficient Cronbach’s Alpha was 0/765. None of the 8 criterion for numbering of CDT was not omitted. Furthermore, inter-rater reliability and test-retest reliability were equal. /95 and. /90 respectively. The structure validity of CDT was study by main component analysis method. The amount of sampling sufficiency by KMO measure was. /716 and Bartlett’s Test of Sphericity was meaningful, then the condition were suitable for performing factor analysis. The results of factor analysis with Promax rotation extracting 2 parameters include: 1- Clock construction, 2- Time conception, that explained about 63% of total variance. Also, the concurrent validity of CDT and test copy of reproduction memoir figures was very suitable.
 
Conclusion: The clock drawing test has a good reliability and validity for cognitive evaluation of children.  
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Reliability
  • validity
  • norm finding
  • Clock Drawing Test (CDT)
  • Elementary school children
منابع فارسی
آناستازی، ا. (1371).روان آزمایی. ترجمه محمدنقی براهنی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابراهیمی، ع. (1377). همه گیرشناسی اختلالات رفتار ایذایی و کمبود توجه کودکان دبستانی اسفراین. پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی، انستیتو روان­پزشکی تهران.
براهنی، م. ن. (1377).پژوهش مقدماتی برای هنجاریابی آزمون ماتریس­های پیشرونده ریون در ایران. مجله روان­شناسی، 5، ص217-205.
براهنی، م. ن. (پژوهش منتشر نشده). هنجاریابی ماتریس­های پیشرونده رنگی ریون در یک نمونه از کودکان 10-5 ساله تهرانی. انستیتو روان­پزشکی تهران، دانشگاه علوم پزشکی ایران.
توانگر، ح؛ مروتی شریف­آباد. م. ع؛ پور موحد، ز. و دهقانی، خ. (1387). شیوع اختلال پر تحرکی همراه با کمبود توجه و عوامل مرتبط با آن در دانش­آموزان دبستانی شهر یزد (1383). مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، 12 (47)، 25 – 20.
توکلی­زاده، ج؛ بوالهری، ج؛ مهریار، هـ. و دژکام، م. (1376). همه‏گیرشناسی اختلال رفتار ایذایی و کمبود توجه در دانش‏آموزان دبستانی شهر گناباد، فصلنامه اندیشه و رفتار، 3 (9 و 10)، 51-40.
درخشانپور، ف. (1381). مقایسه فراوانی اختلالات رفتار ایذایی و نقص توجه در کودکان خانواده­های تک فرزند و چند فرزند.  پایان­نامه دکترای روان­پزشکی، دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی.
دهگانپور، ر. (1381). بررسی میزان کارایی خانواده­های دارای فرزند مبتلا به ADHD و اختلال سلوک.  پایان­نامه کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی،‌ انستیتو روان­پزشکی تهران.
رحیم­زاده، س؛ پوراعتماد، ح. ر؛ سمیعی کرانی، ص. و زاده محمدی، ع. (1387).ارزیابی سلامت روانی والدین کودکان واجد اختلال نارسایی توجه/ فزون­کنشی و پیشنهاد شیوه­های مداخله­گری. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 16، 366-355.
علیرضایی­مطلق، م؛ مرادی، ع. و فرزاد، و. (1387). بررسی و مقایسه حافظه کاری کودکان مبتلا به اختلال نارسایی توجه/ بیش فعالی با کودکان عادی. فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، 3 (29)، 28-271 .
قصابی، ص؛ تجریشی، م. و میرزمانی، س. م. (1388). تأثیر آموزش خودآموزی کلامی بر کاهش نشانه­های برانگیختگیدر کودکان دارای اختلال نارسایی توجه/ فزون­کنشی. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان­شناسان ایرانی، 19، 220- 209.

گنجی، ک؛ دلاور، ع؛ احدی، ح . (1389) . الگوی ترسیم ساعت در کودکان با و بدون اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی، فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی. سال دهم، 4 (پیاپی 38 )،  333-321.

گنجی، ک؛ دلاور، ع؛ ذبیحی، ر. (1390). بررسی مقدماتی پیشرفت تحولی ترسیم ساعت در کودکان. فصلنامه روان‏شناسان ایرانی: روان­شناسی تحولی، سال هفتم، 27، 243-231.
محمد اسماعیل، ا. (1383). بررسی اعتبار، روایی و تعیین نقاط برش اختلال‏های پرسشنامه علائم مرضی کودکان (CSI-4) بر روی دانشآموزان 14-6 ساله مدارس ابتدایی و راهنمایی شهر تهران. تهران: پژوهشکده کودکان استثنایی.
محمدی، ن؛ منصور، م و اژه­ای، ج. (1381). بررسی اثر درمانی آموزش توانش اجتماعی بر اختلال رفتار هنجاری در نوجوانان. مجله روان­شناسی، دوره جدید، 6 (4)، 364-348.
هومن، ح. ع. (1389).تحلیل داده­های چند متغیری در پژوهش رفتاری.تهران:نشر پارسا.
 
 
منابع لاتین
Agrell, B., & Dehlin, O. (1998). The Clock drawing test. Age and Ageing, 27: 399-403.
Abdel- Khalek,  A. M. (2005).Reliability and factorial validity of the standard progressive matrices among Kuwaiti children ages 8-15 years. Perception and Motor Skills, 101 (2), 409-412.
Becker, M. G., Isaac, W., & Hynd, G.W. (1987). Neuropsychological development of nonverbal behaviors attributed to “frontal lobe” functioning. Developmental Neuropsychology: 275-298.
Cohen, M. J., Riccio, C. A., Kibby, M. Y., & Edmonds, J. E. (2000). Developmental progression of clock face drawing in children. Child Neuropsychology, 6: 64-76.
Critchley, M. (1953, reprinted 1966). The parietal lobes. New York: Hafner publishing company.
Di Pellegrino, G. (1995). Clock-drawing in a case of left visuo – spatial neglect: A deficit of disengagement. Neuropsychological 33: 353-358.
Freedman., Leach, Kaplan, Wincor, Shulman,  & Delis . (1994).Clock Drawing : A neuropsychological Analysis. New York: Oxford University Press.
Gadow, K. D., & Nolan, E. E. (2002).Differences between preschool children with ODD, ADHD, and ODD +ADHD symptoms. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 43(2), 191-201.
Gadow, K. D., & Sprafkin, J. (1994).Child symptom inventories manual. Stony Brook. New York: Checkmate Plus Ltd.
Ganji, K., & Zabihi, R. (2010, October).Clock drawing pattern in children with and without attention- deficit / hyperactivity disorder (ADHD) in Iran. Oral presentation at the ICBEPS 2010: International Conference on Behavioral, Cognitive and Psychological Science, Paris, France.
Goodglass, H., & Kaplan, E. (1983). The Assessment of Aphasia and Related Disorders. Philadelphia: Lea & Fibiger. Hillman, K.M.
Grayson, P., & Carlson, G. A. (1991).The utility of a DSM-III-R based checklist in screening child psychiatric patients. Journal of the American Academy of Child and Adolescents Psychiatry, 30, 669-673.
Heilman, K. M., Watson, R.T., & Valenstein,  E. (1985). Neglect and related disorders. In K. M. Hillman & E. Wallenstein (Eds), Clinical Neuropsychology (2nd ed, pp. 243-293). New York: Oxford University Press.
Ishiai, S., Sugishita, M. Ichikawa, T., Gono, S., & Watabiki, S. (1993). Clock drawing test and unilateral spatial neglect. Neurology 43: 106-110.
Kibby, M, Y., Cohen, M.J., & Hynd, G.W. (2002). Clock face drawing in children with attention deficit/ hyperactivity disorder. Arc of Clinical Neuropsychology. 17: 531-546.
Kirk, U., McCarthy, C., & Kaplan, E. (1996, February). Development of clock-drawing skills: Implications for neuropsychological assessment of children. Poster session presented at the twenty-fourth annual meeting of the International Neuropsychological Society, Chicago, IL.
Krzyminski , S. (1995). Test rysowaniz zegara. The clock-drawing test. Postepy psychiatry I Neurology. 1:21-30.
Lam, Linda. C.W. et al. (1998). Clock – face drawing, reading and setting tests in the screening of dementia in Chinese elderly adults. Journal of Gerontology. 58(6): 353-357.
Manos, P. J., & Wu, R. (1994). The ten point clock test: A quick screen and grading method for cognitive impairment in medical and surgical patients. International Journal of Psychiatry in Medicine, 24: 229-244.
Mendez, M. F. et al. (1992). Development of scoring criteria for the clock drawing task in Alzheimer’s disease. JAGS. 40: 1095-1099.
Mesulam, M. M. (1985). Principles of behavioral neurology. Philadelphia: FA. Davis.
Nagahama Y, Okina T, Nabatame H, Mutsuda M, Murakami M, & et al. (2001).Clock drawing in dementia: Its reliability and relation to the neuropsychological measure. Clin Neurol. 41: 653-658.
Passler, M. A., Isaac, W., & Hynd, G. W. (1985). Neuropsychological development of behavior attributed to frontal lobe functioning in children. Developmental Neuropsychology. 1: 349-370.
Ploenes, C, Sharp S, Martin M. (1994).The clock Test: Drawing a clock for detection of cognitive disorders in geriatric patients [German]. Zeit Schrift Gerontol. 4: 246-252.
Rayven, J. C., Court, J. H., & Rayven, J. C. (1983).Manual for RavenProgressive Matrices and Vocabulary Scales. London: Lewis.
Rouleau, I., Salmon, D. P., & Butters, N. (1996). Longitudinal analysis of clock drawing in Alzheimer’s disease patients. Brain and Cognition, 31, 17-34.
Royall, D. R., & Polk, M. (1998). Dementias that present with and without posterior cortical features: an important clinical distinction. J Am Geriatr Soc. 46: 98-105.
Shulman, K. & Feinstein, A. (2004). Quick Cognitive Screening for Clinicians. London: Martin Dunitz.
Shulman, K. I. (2000). Clock – drawing: Is it the ideal cognitive screening test? International Journal of Geriatric Psychiatry. 15: 548-561.
Shulman, K. I., Gold, D. P., Chohen, C. A., & Zucchero, C. A. (1993). Clock-drawing and dementia in the community: A longitudinal study. International Journal of Geriatric Psychiatry, 8: 487-496.
South, M. B., Greve, K. W., Bianchini, K. J., & Adams, D. (2001). Inter rater reliability of three clock drawing test scoring systems. Applied Neuropsychology. 8(3): 174-179.
Sunderland, T., Hill, J. L., Mellow, A. M., Lawlor, B. A., Gundersheimer, J., Newhouse, P. A., & Grafman, J. H. (1989). Clock drawing in Alzheimer’s disease: A novel measure of dementia severity. Journal of the American Geriatrics Society, 37, 725 – 729.
Uno, A., Shinya, N., Haruhara, N., & Kaneko, M. (2005).Ravens colored progressive matrices in Japanese children.  Japanese Journal of Logopedics and Phoniatrics, 46, 185-189.
Welsh, M.C., Pennington, B.F., & Groisser, D. B.(1991). A normative-developmental study of executive function: A window of prefrontal function in children .Developmental Neuropsychology.7:131-149.