فصلنامه اندازه گیری تربیتی

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

اخبار و اعلانات

راهنمای نگارش مقاله

فایل ها

داوران سال 1398

داوران سال 1399

داوران سال 1400

داوران سال 1401

ساخت و اعتباریابی پرسشنامه انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی در نوجوانان تیزهوش ایرانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری رشته روانشناسی تربیتی، واحد تهران شمال دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 نویسنده مسئول، استادیار گروه روان‌شناسی کاربردی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

3 دانشیار گروه آموزشی مطالعات زنان و خانواده، دانشکده علوم اجتماعی و اقتصاد، دانشگاه الزهرا(س)، تهران، ایران

4 دانشیار گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله، تهران، ایران.

چکیده

مرور پیشینة چالش فزایندة تیزهوشان کمتر موفق سبب شده است که تعداد زیادی از محققان علاقه‌مند به قلمرو مطالعاتی روان‌شناسی تیزهوشی، وارسی انگیزاننده‌های عضویت سرآمدان به گروه مزبور را در صدر اولویت‌های تحقیقاتی خود تعریف کنند. بنابراین، این پژوهش با هدف ساخت و اعتباریابی پرسشنامة انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی در نوجوانان تیزهوش انجام شد. در این پژوهش توصیفی ـ پیمایشی از جامعة آماری نوجوانان تیزهوش دختر و پسر شهرستان کاشان در سال تحصیلی 1402-1401، تعداد 500 دانش‌آموز (250 دختر و 250 پسر) با روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب و به پرسشنامة انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی و ابزار غربالگری تاب‌آوری روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش (Almasi & et al.,2023) پاسخ دادند. نتایج روش آماری تحلیل عاملی تاییدی نشان داد که در پرسشنامة انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی مدل اندازه‌گیری مشتمل بر پنج عاملِ آمایه‌های ذهنی تحصیلی تثبیت شده، درماندگی آموخته شده، بیش‌اشتغالی به ناتوانی‌های فردی، فقدان پرطاقتی و اراده‌مندی و عدم کنترل ادراک شده، با داده‌ها برازش مطلوبی داشت. همچنین، نتایج مربوط به همبستگی بین وجوة چندگانة رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی با ابعاد منابعِ درون ـ برون‌فردی تاب‌آوری روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش، شواهد مضاعفی در دفاع از روایی ملاکی این ابزار فراهم آرود. علاوه بر این، نتایج روش آماری آزمون t برای گروه‌های مستقل با تاکید بر معناداری آماری بین دو گروه یادگیرنده متمایل و غیرمتمایل به رفتارهای پرخطر تحصیلی، از روایی افتراقی پرسشنامه، حمایت کرد. ضرایب همسانی درونی وجوة چندگانة پرسشنامة انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی در بازة 91/0 تا 94/0 به دست آمد. در مجموع، نتایج این پژوهش ضمن تاکید بر اتقان نظام مفهومی زیربنایی سازة چندساحتی انگیزه‌سازهای رفتارهای خودآسیب‌زای تحصیلی در نوجوانان تیزهوش، شواهد متقنی را نیز در دفاع از مشخصه‌های فنی روایی و پایایی پرسشنامة رفتارهای پرخطر تحصیلی در نوجوانان تیزهوش فراهم آورد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Development and Validation of the Academic Self-Harm Behaviors Motives Questionnaire for Iranian Gifted Adolescents

نویسندگان [English]

  • Maryam Valimohammadi, 1
  • Omid Shokri 2
  • Mehrangiz Shoaa Kazemi 3
  • Mohsen Ahmadi Tahour Soltani 4

1 PhD in Educational Psychology, North Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran

2 Corresponding Author, Assistant Professor, Department of Psychology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

3 Associate Professor, Department of Women and Family Studies, Faculty of Social and Economic Sciences, Alzahra University, Tehran, Iran

4 Associate Professor, Department of Clinical Psychology, School of Medicine, Baghiehullah University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Reviewing the background of the growing challenge of the underachievement of gifted students has caused a large number of researchers interested in the field of gifted psychology studies to define the study of the motivators for the membership of the gifted adolescents in the said group at the top of their research priorities. this research was conducted with the aim of development and validation of the Academic Self-Harm Behaviors Motives Questionnaire for Iranian gifted adolescents. In this descriptive-survey research from the statistical community of gifted boys and girls in Kashan city in the academic year of 2022-2023,500 students who were selected by the available sampling method responded to the Academic Self-Harm Behaviors Motives Questionnaire and the Psychological Resilience Test in Gifted Adolescents . The results of the confirmatory factor analysis showed that the ASHBMQ had good factorial validity with a five-factor structure consisting of fixed academic mindsets, learned helplessness, over-preoccupation with individual disabilities, lack of grit and willpower, and perceived lack of control. Also, the results related to the correlation between the multiple dimensions of the risky academic behaviors with different aspects of the psychological resilience in gifted adolescents, provided additional evidence for the criterion validity of the ASHBMQ. the results of the t-test statistical method for independent groups supported the divergent validity of the questionnaire by emphasizing the statistical significance between two groups of learners inclined and not inclined to risky academic behaviors. Internal consistency coefficients were between 0.91 and 0.94 for the multiple dimensions of the ASHBMQ. the results of this research, while emphasizing the sound of the underlying conceptual system of the multidimensional structure of motives of academic self-harm behaviors in gifted adolescents, also provided convincing evidence in defense of the technical characteristics of validity and reliability of the questionnaire of high-risk academic behaviors in gifted adolescents.

کلیدواژه‌ها [English]

  • validity
  • academic self-harm
  • Gifted psychology
  • reliability
مراجع
الماسی، فاطمه، شکری، امید، و فتح‌آبادی، جلیل. (1402). ساخت و اعتباریابی ابزار غربالگری تاب‌آوری روان‌شناختی در نوجوانان تیزهوش. مجله مطالعات آموزش و یادگیری، 15 (84)، 210-178.
رشیدی‌پور، فاطمه.، شکری، امید.، فتح‌آبادی، جلیل.، و پورشهریار، حسین. (1401). ساخت برنامه داربست‌سازی انگیزشی بر اساس الگوی نقشه‌نگاری مداخله و اثربخشی آن بر جهت‌گیری‌های هدفی و ارزیابی‌های شناختی والدین. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 16 (63)، 41-11.
رشیدی‌پور، فاطمه، شکری، امید، فتح‌آبادی، جلیل، و پورشهریار، حسین. (1402). ساخت برنامه طراحی انگیزشی بر اساس الگوی نقشه‌نگاری مداخله: اثربخشی آن بر سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور و رفتارهای مقابله‌ای دانش‌آموزان. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 11 (42)، 44-25.
رضوی علوی‌، زهرا‌، شکری‌‌، امید‌ و پور‌شهریار‌، حسین. (1396). مدل‌یابی روابط بین کمال‌گرایی‌، هیجانات پیشرفت و بهزیستی تحصیلی در دانش‌آموزان تیز‌هوش‌‌: آزمون تغییر‌ناپذیری جنسی. فصلنامة روان‌شناسی افراد استثنائی‌، 7 (28)، 135-95.
صوفی، سحر، شکری، امید، فتح‌آبادی، جلیل، و قنبری، سعید. (1398). ساختار علّی پیشایندها و پسایندهای سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور در دانش‌آموزان سرآمد دختر. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی، 9(35)، 72-35.
عطایی، فاطمه، شکری، امید، و پاکدامن، شهلا. (1402). رابطه پرطاقتی روانی با رفتارهای سبک زندگی تحصیلی در نوجوانان تیزهوش: نقش واسطه‌ای هیجانات پیشرفت و راهبردهای مقابله‌ای. فصلنامه پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 10 (40)، 46-29.
کوشکی، الهام، قنبری، سعید، شکری، امید، و فتح‌آبادی، جلیل. (1402). ساخت ستة جامعِ توانمندسازی روانی و اثربخشی آن بر رفتارهای سبک زندگی تحصیلی سلامت‌محور دانشجویان. فصلنامه روان‌شناسی تحولی: روان‌شناسان ایرانی، 19 (75)، 255-237.
کیاکاظمی، ارغوان، شکری، امید، و فتح‌آبادی، جلیل. (1402). روان‌شناسی مثبت تیزهوشی: چهارچوبی برای معرفی مدل خودمراقبت‌گری. فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، 17 (67)، 142-121.
نوری مختاری، فاطمه، شکری، امید، و فتح‌آبادی، جلیل. (1401). طراحی مدل مفهومی نیمرخ انگیزشی دانشجویان: یک مطالعه داده‌بنیاد. مجلة مطالعات آموزش و یادگیری، 14 (2)، 198-172.
گشتاسبی، زهرا، شکری، امید، فتح‌آبادی، جلیل، و شریفی، مسعود. (1396). تأثیر برنامۀ بازآموزی اسنادی بر هیجانات پیشرفت و مشغولیت تحصیلی دانشجویان. فصلنامۀ پژوهش در یادگیری آموزشگاهی و مجازی، 4 (4)، 38-23.
ولی محمدی، مریم، شکری، امید، شعاع کاظمی، مهرانگیز، و احمدی طهور سلطانی، محسن. (تحت داوری). مفهوم‌پردازی یادگیرنده خموده: یک پژوهش کیفی. فصلنامه روان‌شناسی افراد استثنایی.
Abercrombie, S., Carbonneau, K. J., & Hushman, C. J. (2022). (Re)Examining academic risk taking: Conceptual structure, antecedents, and relationship to productive failure. Contemporary Educational Psychology, 68, 102029.
Alduraywish, S., Alburikan, A., Alotaibi, M., Alhamoudi, A., Aldosari, A., Alturki, M., Alotaibi, A., & Tharkar, S. (2023). Association between academic stress during exam period, dietary behavior and bowel symptoms among medical students in Saudi Arabia. Clinical Epidemiology and Global Health, 22, 101318.
Almasi, F., Shokri, O., & Fathabadi, J. (2023). Development and validation of a psychological resilience screening tool for gifted adolescents. Journal of Educational and Learning Studies, 15(84), 178-210. [In Persian]
Arbuckle, J. L., & Wothke, W. (1999). Amos 4.0 user’s guide: SPSS. (240-260). Chicago: Small Waters Corporation.
Attaei, F., Shokri, O., & Pakdaman, S. (2023). The relationship between psychological hardiness and academic lifestyle behaviors in gifted adolescents: The mediating role of achievement emotions and coping strategies. Quarterly Journal of Research in School and Virtual Learning, 10(40), 29-46. [In Persian]
Bernabé, M., Merhi, R., Lisbona, A., & Palací, F. (2024). Future work self and proactive career behavior, the serial mediating effect of academic passion and resilience Miguel. Revista de Psicodidáctica, 29, 39–46.
Bird, K., Arcelus, J., Matsagoura, L., O’Shea, B. A., & Townsend, E. (2024). Risk and protective factors for self-harm thoughts and behaviours in transgender and gender diverse people: A systematic review. Heliyon, 10, e26074.
Carvalho, C. B., Nunes, C., Castilho, P., daMotta, C., Caldeira, S., & Pinto-Gouveia, J. (in press). Mapping nonsuicidal self-injury in adolescence: Development and confirmatory factor analysis of the Impulse, Self-harm and Suicide Ideation Questionnaire for Adolescents (ISSIQ-A). Psychiatry Research.
Charlton, A. C., & Wofford, L. G. (2022). Maladaptive coping behaviors in pre-licensure nursing students: An integrative review. Journal of Professional Nursing, 39, 156–164.
Dietrich, L., Jurkowski, S., Schwarzer, N. H., & Zimmermann, D. (2023). The role of teachers in the bullying involvement of students with emotional and behavioral difficulties. Teaching and Teacher Education, 135, 104311.
Dorol–Beauroy-Eustache, O., & Mishara, B. L. (2021). Systematic review of risk and protective factors for suicidal and self-harm behaviors among children and adolescents involved with cyberbullying. Preventive Medicine, 152, 106684.
Fernández-Sogorb, A., Gonzálvez, C., & Pino-Juste, M. (2023). Understanding school refusal behavior in adolescence: Risk profiles and attributional style for academic results. Revista de Psicodidáctica, 28, 35–43.
Gheshtasbi, Z., Shokri, O., Fathabadi, J., & Sharifi, M. (2017). The effect of attributional retraining program on achievement emotions and academic engagement of students. Quarterly Journal of Research in School and Virtual Learning, 4(4), 23-38. [In Persian]
Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., & Anderson, R. E. (2010). Multivariate data analysis (7th ed., pp. 125–857). Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
Huang, Y. H., Liu, H. C., Sun, F. J., & Liu, S. I. (2022). Predictors of repeated adolescent self-harm: The display of multiple variables and mediators in a 2-year study. Journal of the Formosan Medical Association, 121, 2584-2592.
Hubner, V., & Pfost, M. (2024). Academic risk taking and teaching quality in higher education. Learning and Instruction, 90, 101877.
Kennedy, A., & Brausch, A. M. (2024). Emotion dysregulation, bullying, and suicide behaviors in adolescents. Journal of Affective Disorders Reports, 15, 100715.
Kiakazemi, A., Shokri, O., & Fathabadi, J. (2023). Positive psychology of giftedness: A framework for introducing the self-care model. Journal of Applied Psychology, 17(67), 121-142. [In Persian]
Kilgus, S. P., Bonifay, W. E., von der Embse, N. P., Allen, A. N., & Eklund, K. (2018). Evidence for the interpretation of Social, Academic, and Emotional Behavior Risk Screener (SAEBRS) scores: An argument-based approach to screener validation. Journal of School Psychology, 68, 129–141.
Kline, R. B. (2015). Principles and practices of Structural Equation Modeling (2nd Eds.). New York: Guilford.
Koushki, E., Ghanbari, S., Shokri, O., & Fathabadi, J. (2023). Development of a comprehensive psychological empowerment package and its effectiveness on students' health-oriented academic lifestyle behaviors. Developmental Psychology: Iranian Psychologists, 19(75), 237-255. [In Persian]
Langer, A. I., Schmidt, C., Martínez, V., Mac-Ginty, S., Fuentes, R., & Núnez, D. (2024). Suicidal ideation, non-suicidal self-injury and psychopathology in university students: Examining the moderating role of experiential avoidance. Journal of Affective Disorders Reports, 16, 100734.
Liu, X., Ji, X., & Zhang, Y. (2023). Trajectories of college students’ general self-efficacy, the related predictors, and depression: A piecewise growth mixture modeling approach. Heliyon, 9, e15750.
Martin, A. J., Burns, E. C., Collie, R. J., Cutmore, M., MacLeod, S., & Donlevy, V. (2022). The role of engagement in immigrant students’ academic resilience. Learning and Instruction, 82, 101650.
McEvoy, D., Brannigan, R., Cooke, L., Butler, E., Walsh, C., Arensman, E., & Clarke, M. (2023). Risk and protective factors for self-harm in adolescents and young adults: An umbrella review of systematic reviews. Journal of Psychiatric Research, 168, 353–380.
Meyers, L. S., Gamest. G., & Goarin, A. J. (2016). Applied multivariate research, design and interpretation. Thousand oaks. London. New Deihi, Sage publication.
Moore, H., Sayal, K., Williams, J., & Townsend, E. (2022). Investigating the relationship between bullying involvement and self-harmful thoughts and behaviour in young people: A systematic review. Journal of Affective Disorders, 315, 234–258.
Muela, A., García-Ormaza, J., & Sansinenea, E. (2024). Suicidal behavior and deliberate self-harm: A major challenge for youth residential care in Spain. Children and Youth Services Review, 158, 107465.
Nelson, R. K., Lass, A. N. S., Fanning, J. R., McCloskey, M. S., Winer, E. S., & Berman, M. E. (2022). A network model of borderline personality traits, aggression, and self-harm. Journal of Affective Disorders Reports, 8, 100330.
Nouri Mokhtari, F., Shokri, O., & Fathabadi, J. (2022). Designing a conceptual model of students' motivational profile: A grounded theory study. Journal of Educational and Learning Studies, 14(2), 172-198. [In Persian]
Pilkington, P., Younan, R., & Bishop, A. (2021). Early maladaptive schemas, suicidal ideation, and self-harm: A meta-analytic review. Journal of Affective Disorders Reports, 3, 100051.
Quemada-González, C., Becerra-Martos, E. F., Blenkarn, M. et al. (2023). Nursing students' experience of approaching risk for suicide behaviour through simulated environments: A content analysis study, Archives of Psychiatric Nursing, https://doi.org/10.1016/j.apnu.2024.03.001
Raemen, L., Luyckx, K., Palmeroni, N., Verschueren, M., Gandhi, A., Grobler, A., & Claes, L. (2021). Trauma and self-harming behaviors in high school students: The mediating role of identity formation. Journal of Adolescence, 92, 20–29.
Raoof, K., Shokri, O., Fathabadi, J., & Panaghi, L. (in press). Unpacking the underachievement of gifted students: A systematic review of internal and external factors. Heliyon.
Rashidipour, F., Shokri, O., Fathabadi, J., & Pourshahriar, H. (2022). Developing a motivational scaffolding program based on intervention mapping model and its effectiveness on goal orientations and parents' cognitive appraisals. Journal of Applied Psychology, 16(63), 11-41. [In Persian]
Rashidipour, F., Shokri, O., Fathabadi, J., & Pourshahriar, H. (2023). Developing a motivational design program based on intervention mapping model: Its effectiveness on health-oriented academic lifestyle and coping behaviors of students. Quarterly Journal of Research in School and Virtual Learning, 11(42), 25-44. [In Persian]
Razavi Alavi, Z., Shokri, O., & Pourshahriar, H. (2017). Modeling the relationships between perfectionism, achievement emotions, and academic well-being in gifted students: Testing gender invariance. Journal of Exceptional Individuals Psychology, 7(28), 95-135. [In Persian]
Reed, B. N., Lebovitz, L., & Layson-Wolf, C. (2023). How resilience and wellness behaviors affected burnout and academic performance of first-year pharmacy students during COVID-19. American Journal of Pharmaceutical Education, 87 (2), 185-190.
Renzulli, J. S. (2020). Promoting social capital by expanding the conception of giftedness. Talent, 10(1), 2-20.
Salguero-Pazos, M. R., & Reyes-de-Cozar, S. (2023). Interventions to reduce academic procrastination: A systematic review. International Journal of Educational Research, 121, 102228.
Salvador, V. F., Gouveia-Pereira, M., Simoes, B., & Duarte, E. (2023). Young adults who self-harm: Barriers to and facilitators of seeking help. Psychiatry Research, 327, 115390.
Schwager, I. T. L., Hülsheger, U. R., & Lang, J. W. B. (2016). Be aware to be on the square: Mindfulness and counterproductive academic behavior. Personality and Individual Differences, 93, 74-79.
Scott, D., McGrath, M., Beard, N., Chislett, S., Baldwin, R., Nehme, Z., Lubman, D. I., & Ogeil, R. P. (2024). Adolescent suicidal behaviors during the COVID-19 pandemic in Australia: Analysis of acute harms assessed via ambulance data. Journal of Adolescent Health, 2, 1-8.
Sofi, S., Shokri, O., Fathabadi, J., & Ghanbari, S. (2019). Causal structure of antecedents and consequences of health-oriented academic lifestyle in gifted female students. Journal of Exceptional Individuals Psychology, 9(35), 35-72. [In Persian]
Sternberg, R. J. (2021). Transformational creativity: The link between creativity, wisdom, and the solution of global problems. Philosophies, 6, 75-85.
Sternberg, R.J., Chowkase, A., Desmet, O., Karami, S., Landy, J., & Lu, J. (2021). Beyond Transformational Giftedness. Education Sciences, 11, 192.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2007). Using multivariate statistics. (p.934), Boston, MA: Allyn & Bacon.
Ternes, M., Babin, C., Woodworth, A., & & Stephens, S. (2019). Academic misconduct: An examination of its association with the dark triad and antisocial behavior. Personality and Individual Differences, 138, 75–78.
Vali Mohammadi, M., Shokri, O., Shoa Kazemi, M., & Ahmadi Tohour Soltani, M. (under review). Conceptualizing the languid learner: A qualitative research. Journal of Exceptional Individuals Psychology. [In Persian]
van Vemde, L., Donker, M. H., & Mainhard, T. (2022). Teachers, loosen up! How teachers can trigger interpersonally cooperative behavior in students at risk of academic failure. Learning and Instruction, 82, 101687.
Xu, X. M., Liu, Y. S., Hong, S., Liu, C., Cao, J., Chen, X. R., Lv, Z., Cao, B., Wang, H. G., Wang, W., Ai, M., & Kuang, L. (2024). The prediction of self-harm behaviors in young adults with multi-modal data: an XGBoost approach. Journal of Affective Disorders Reports, 16, 100723.
Yee, S., Xu, A., Batool, K., Duan, T. U., Cameron, C. A., & Lee, K. (2024). Academic cheating in early childhood: Role of age, gender, personality, and self-efficacy. Journal of Experimental Child Psychology, 242, 105888.
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
دوره 16، شماره 59
فروردین 1404
صفحه 63-96
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار