نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه روانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

2 دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه بوعلی سینا همدان، همدان، ایران

چکیده

فراتحلیل اثربخشی آموزش تربیت جنسی بر متغیرهای روانشناختی
هدف پژوهش حاضر بررسی نتایج کمی حاصل از پژوهش‌های آزمایشی انجام گرفته در زمینه تاثیر تربیت جنسی در والدین و فرزندان با بهره-گیری از روش فراتحلیل در بین سال‌های1394- 1400 در ایران بود. جامعه آماری پژوهش کلیه پژوهش‌های مرتبط با تربیت جنسی است که در نشریات علمی پژوهشی چاپ شده است. از میان آنها 10 مطالعه که از لحاظ روش شناختی مورد پذیرش بود انتخاب و فراتحلیل روی آنها صورت گرفت. ابزار پژوهش چک لیست فرا تحلیل بود و از روش اندازه اثر کوهن برای دستیابی به مقدار رابطه کلی استفاده شد. تحلیل داده با نسخه 2 نرم افزار CMA انجام شده است. یافته‌ها نشان داد که میانگین این اندازه اثرها 17/1 می‌باشد که اندازه اثر بالایی است. بنابراین می-توان گفت به طور کلی آموزش تربیت جنسی بر متغیرهای روانشناختی استفاده شده در مطالعات به طور معناداری اثرگذار بوده است. اگرچه تحقیقات جدید در این حوزه با توجه به خلاءهای موجود ضروری به نظر می‌رسد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Meta-analysis of the effectiveness of sex education on psychological variables

نویسندگان [English]

  • abolghasem yaghoobi 1
  • mahya hosseini 2
  • fereshteh motaharifar 2

1 Professor, Psychology Dept., Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

2 Ph.D. Student in Educational Psychology, Bu Ali Sina University, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Meta-analysis of the effectiveness of sex education on psychological variables
This research was carried out to investigate Quantitative results of experimental studies conducted on the effect of sex education on parents and children using meta-analysis method between 1394-1400 in Iran. The statistical population is all studies related to sexual education that have been published in scientific research journals, Among them, 10 studies that were methodologically acceptable were selected and meta-analyzed. The research tool was a meta-analysis checklist and Cohen's effect size method was used to obtain the overall relation value. Data analysis was performed with version 2 of CMA software. The results showed that the average size of the effects is 1.17 which is a high effect size. It is included that sex education has had a significant effect on the psychological variables used in the studies. However, new research in this area seems necessary.
Keywords: Meta-analysis، sex education، psychological variables

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Meta-analysis"
  • "sex education"
  • "psychological variables"
ابراهیمی، صلاح الدین، خزیمه، مجتبی و کرمی، محمدرضا. (1396). امکان سنجی آموزش مهارت‌های بهداشت جنسی در مدارس. دوماهنامه علمی-پزشکی پژوهشی راهبردهای آموزی در علوم پزشکی، 1(10)، 1-8.
ابوالقاسمی، ناریا، مرقاتی خویی، عفت و تقدیسی، محمدحسین. (1389). تبیین تربیت جنسی دانش آموزان ایرانی از دیدگاه مربیان بهداشت مدارس ابتدایی، مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی، 8(2)، 27-39.
امینی، محمد. (1390). بررسی ضرورت وجودی و چگونگی توجه به تربیت جنسی در برنامه‌ی درسی مقطع متوسطه از دیدگاه دبیران و دانش آموزان،  مجله پژوهش‌های برنامه درسی، 1(1)، 169-202
بامری، اسحق و سالارزایی، امیرحمزه. (1396). تحلیل رابطه بین سبک زندگی و تربیت جنسی نوجوانان شهر زاهدان با نگاهی به پیشگیری از جرم . مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 15(29)، 96-73.
پاژنگ، مریم. (1396). امکان سنجی کاربرد مؤلفه‌های تربیت جنسی در برنامه‌های درسی دوره‌ی ابتدائی:تربیت جنسی به عنوان برنامه درسی مغفول، رساله کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.
پرویزی، سرور، حاج باقری، محسن و صلصالی، مهوش. (1382). روش‌های تحیق کیفی. تهران: بشری.
حاجی قربانی، آرزو. (1396). تدوین بسته آموزشی بومی تربیت جنسی کودکان دوره ابتدایی و بررسی اثربخشی آن بررشد دانش و مهارت پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی. فصلنامه مطالعات پیش دبستان و دبستان، 2(7)، 137-154.
دلاور، علی. (1388). مبانی نظری و عملی پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی. تهران: رشد.
رحمانی، احسان، عارفی، مختار، افشاری نیا، کریم و امیری، حسن. (1398). طراحی بسته آموزشی تربیت جنسی نوجوانان مبتنی بر فرهنگ ایرانی و اثربخشی آن بر خودپنداشت دانش‏آموزان متوسطه اول. فصلنامۀ علوم روان شناختی، 18(79)، 839-850.
رشید، خسرو و حسینی اصل نظرلو، مریم. (1396).بررسی تاثیرآموزش جنسی بر افزایش دانش جنسی والدین و احساس کفایت آنان. نشریه علمی پژوهشی آموزش و ارزشیابی، 10(37)، 162-143.
موحدیان، زهرا. (1395). ضرورت و اهداف تربیت جنسی کودکان و نوجوانان و عوامل مؤثر بر آن در خانواده. همایش ملی جدید آموزش در نظام آموزشی ایران اردکان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اردکان.
ستوده نیا، محمدرضا و رمضانی، ملیحه. (1394). بررسی روش‌های تربیت جنسی در قرآن با تاکید بر رویکرد روانشناسی شناختی، مجموعه مقالات نهمین همایش ملی اشراق اندیشه مطهر، خانواده و تربیت جنسی.
سیاه کمری، راهله و مؤمنی، خدامراد. (1397). نقش میانجی گری خودکارآمدی جنسی در رابطه بین سبک‌های دلبستگی و رضایت جنسی در مردان معتاد شهر کرمانشاه مجله علوم روانشناختی، 17(68)، 247-258.
شفیع آبادی، عبدالله.(1393). فنون تربیت کودک. تهران: چهر .
شیربیگی، مریم، اسماعیلی، زهره، سعیدی پور، بهمن و سرمدی، محمدرضا. (1399).طراحی الگوی تربیت جنسی در عصر جهانی شدن با تأکید بر دیدگاه اسلام: با رویکرد نظریۀ داده بنیاد. پژوهش در دین و سلامت، 6(3)، 122-138.
طاووسی، سمیه، شفیع آبادی، عبداله و سلیمی بجستانی، حسین. (1394). اثربخشی آموزی مؤلفه‏های تربیت جنسی به مادران بر اضطراب دختران پایه پنجم و ششم شهرستان قدس، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی.
علایی کرهرودی، فاطمه، آریایی فر، زهرا و ملکی، صدیقه. (1399). مقایسه تأثیر آموزش تربیت جنسی با دو روش بسته آموزشی و بحث گروهی بر آگاهی مادران کودکان خردسال. مجله سلامت و مراقبت، 22(4)، 339-347.
فاتحی پولادی، حدیث، اکبری کامرانی، مهناز، جوادنوری، مژگان و فرید، ملیحه. (1398). اثربخشی برنامه آموزشی گروهی بر آگاهی، نگرش و مشارکت مادران در آموزش جنسی کودکان پیش دبستانی. نشریه پرستاری ایران، 32(119)، 13-25.
قربانی، مهسا، زمانی، فرشته، شهری، پروین ،زارع، کوروش و مرعشی، طیبه. (1394). شناخت کنجکاوی‌های جنسی کودکانه: مقدمه‌ای بر آموزش سلامت جنسی و ارتقای سلامت جنسی. آموز بهداشت و ارتقای سلامت ایران، 3(3)، 198-210.
قلندری، ضرغام و رفیعی، اعظم. (1393). اهمیت توجه به نقش والدین در شکل‏گیری هویت جنسیتی فرزندان، کنفرانس بین المللی روانشناسی و علوم رفتاری، تهران: سمینار مهر اشراق، مرکز همایش‌های دانشگاه تهران.
گلی، فاطمه، محمدی، احمد و آبادی، ناصر. (1398). تأثیر آموزش تربیت جنسی بر آگاهی، نگرش، و عملکرد مادران در پاسخ به سؤالات دختران. فصلنامه سلامت روان کودک، 6(2)، 92-81.
مبردی، کتایون ،حسن پور ازغدی، سیده بتول و امیری فراهانی، لیلا. (1396). آگاهی و نگرش مادران نسبت به تربیت جنسی کودکان پیش دبستانی. نشریه پرستاری ایران، 30(130)، 45-35.
محمدبیگی، رضا، فقیهی، علیرضا و ناطقی، فائزه. (1396). طراحی الگوی مطلوب برنامه جنسی در دوره ابتدائی در شهر تهران. فصلنامه روانشناسی تربیتی دانشگاه علامه طباطبائی، 23(7)، 39-21.
محمد کریمی، آزیتا و میر شجاعی، زهرا سادات. (1400). اثربخشی آموزش تربیت جنسی بردانش، نگرش وعملکرد والدین. مجله پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش و پرورش، 4(39)، 238-248.
مستوفی، ناهید، گرمارودی، غلامرضا، شمشیری، احمدرضا و شکیبازاده، الهام. (1395). تأثیر آموزش گروهی بر آگاهی نگرش و عملکرد مادران در تربیت جنسی دختران نوجوان در شهر تهران. مجله دانشکده بهداشت و انستیتو تحقیقات بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی تهران، 45-59.
نصیری، یوسف و جعفری، ابراهیم. (1389). درآمدی بر مبانی تربیت جنسی در تربیت اسلامی . فصلنامه مطالعات اسلامی در تعلیم و تربیت، 1(1)، 118-101.
یزدانی، سمیه و سهرابی شگفتی، نادره. (1397). تأثیر آموزش تربیت جنسی بر هویت جنسی کودکان 7 تا11 سال شهر شیراز. دوفصلنامه مشاوره کاربردی، دانشگاه شهید چمران اهواز، 8(2)، 93-108.
References
Allen, B., Timmer, S. G., & Urquiza, A. J. (2016). Parent–Child Interaction Therapy for sexual concerns of maltreated children: A preliminary investigation. Child Abuse & Neglect, 56, 80-88.
Borenstein, M., Hedges, L. V., Higgins, J. P. T. & Rothstein, H. R. (2009). Introduction to Meta-Analysis. John Wiley & Sons, Ltd, UK.
Cohen, J. E. (1988). Statistical Power Analysis for the Behavioral Sciences. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
Gegenfurtner.A., Gebhardt, M.(2017). Sexuality education including lesbian, gay, bisexual, and transgender (LGBT) issues in schools. Educational Research Review.22,215-222.
Goldman, J. D. (2010). The new sexuality education curriculum for Queensland primary schools. Sex Education, 10(1), 47-66.
Haffner, D. W. (2000). From Diapers to Dating: A Parent's Guide to Raising
Sexually Healthy Children From Infancy to Middle School. New York:
Newmarket Press.
Huston,  R. L. , Martin, L. J. & Foulds, D. M. (1990), Effect of a program tofacilitate parent-child communication, Clinical Pediatrids, vol 29 (11), p.626-633.
Kelley, Ken; Preacher, Kristopher J. (2012). On Effect Size. Psychological Methods. 17 (2): 137–152.
Kirby, Douglas., Laris, B. A. & Rolleri, Lori A.(2006). Sex and HIV Education Programs: Their Impact on Sexual Behaviors of Young People Throughout the world. Journal of Adolescent Health, 40(3): 206- 217.
Kohlbeg, L. (1966). A cognitive-developmental analysis of childrens sexrol concepts and attitudes. In E. E Maccoby (Ed), the development of sex defferences (pp. 82-173). Stanford, CA: Stanford university press.
Kontula, O. (2010). The evolution of sex education and students' sexual knowledge in Finland in the 2000s. Sex Education, 10(4), 373-386.
Leung, H., Shek, D. T., Leung, E., & Shek, E. Y. (2019). Development of contextually relevant sexuality education: lessons from a comprehensive review of adolescent sexuality education across cultures. International journal of environmental research and public health, 16(4), 1-24.
Nagpal, AN., Fernandes,C.(2015). Attitude of parents toward sex education. The Int J Indian
Nelson,K.M.,Pantalone,D.W.,Kimberly,M.(2019).Sexual Health Education for Adolescent Males WhoAreInterestedinSexwithMales:AnInvestigationof Experiences, Preferences, and Needs. Journal ofAdolescent Health, 64(1), 36–42.
Pillai, V. K. & D. L. Yates. (1993). Teenage sexual activity in Zambia: The need for a sex education policy, Journal of Biosocial Science, vol 25 (3), pp.411-414.
Reis, M., Ramiro, L., deMatos, M. G., Diniz, J.A .(2011).The effects of sex education in promoting sexual and reproductive health in Portuguese university students. Procedia Social and Behavioral Sciences, 29, 477-485.
Santrock,J.(2019).Life-SpanDevelopment (Seventeent). American Psychological Association.
Silva, M., & Ross, I. (2003). Evaluation of a school-based sex education program for low income male high school students in Chile. Evaluation and program Planning, 26(1), 1-9.
Shorten،A., Shorten،B.(2013). What is meta-analysis?. Research made simple،16(1).
Sommart, J & Sota, C. (2013). The effectiveness of a school-based sexual health education program for junior high school students in Khon Kaen, Thailand. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 91, 208-214.
Unesco.(2009). International technical guidance on sexuality education. Paris: Unesco. Onlineathttp://data.unaids.org/pub/externaldocument_international_guidance_sexuaity education _vol_2_en.pdf.
Wanlass,R.L., Kilmann,P.R., Bella,B.S., Tarnowski,K.J.(1983). Effects of sex education on sexual guilt, anxiety, andattitudes:Acomparison of instruction formats. Archives of sexual behavior, 12(6), 487-502.
Wekerle, C., et al. (2017). childhood sexual abuse, sexual motives, and adolescent sexual risk-taking among males and females receiving child walfare services. Child abuse & Neglect.
World Health Organization. (2017). Sexual health and its linkages to reproductive health: an operational approach. WHO Press.
Zimmerman, P. K., Cupp, L.D., Sione, K., Feist-price, S., Helme, D. (2008). Effects of a School- Based, Theory-Driven HIV And pregnancy prevention curriculum.Journal of Perspectives on Sexual and Reproductive Health, Volum40, Number1,42-51.