نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد سنجش و اندازه گیری دانشگاه علامه طباطبائی

2 دانشیار گروه سنجش و اندازه گیری دانشگاه علامه طباطبائی

3 کارشناس ارشد سنجش و اندازه گیری دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

 هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه علّی بین متغیرهایی است که بیشترین تاثیر‌‌‌گذاری را بر روی پیشرفت تحصیلی در بین دانشجویان شهر تهران در سال تحصیلی 93 دارند. جامعه آماری مورد نظر همه دانشجویان شهر تهران بود که از بین آنان تعداد 400 نفر به عنوان نمونه در رشته های مختلف و به روش دردسترس انتخاب شدند. این پژوهش به روش تحلیل مسیرانجام شد و ابزارهای پژوهش شامل آزمون منبع کنترل راتر،آزمون خلاقیت عابدی ،آزمون خودپنداره دلاور و آزمون انگیزش پیشرفت هرمنس بود.یافته‌های به دست آمده حاکی از برازش الگو با داده‌ها بود . تما‌می متغیرها بر روی پیشرفت تحصیلی اثرات مستقیم معناداری داشتند و اثرات غیر مستقیم خلاقیت بر پیشرفت تحصیلی نیز معنادار بدست آمد. انگیزش تحصیلی ، خلاقیت و خودپنداره تحصیلی و همچنین منبع کنترل از عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی می‌باشند. با افزایش انگیزش تحصیلی ، خلاقیت و خودپنداره تحصیلی میزان پیشرفت تحصیلی افزایش می‌یابد و منبع کنترل درونی منجر به پیشرفت تحصیلی بالاتر می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Developing a Structural Model of Academic Achievement Based on a Psychological Characteristics

نویسندگان [English]

  • faranak boroujerdi 1
  • jalil younesi 2
  • mohammad salehi 3
  • elham assadpour 3

1 student

2 Professor of Psychological Measurement Department, Allameh Tabatabaei University

3 MS in Psychological Measurement, Allameh Tabatabaei University

چکیده [English]

This study aimed at examining the causal relationship of variables with maximum impact on academic achievement of Tehran students. Methodology:The statistical population included all Tehran students. Using convenience sampling, 400 individuals were selected among them as the convenient sample in different fields. The research was carried out through path analysis method and research tools included Rotter's Locus of Control Test, Abedi test of creativity, Delavar's academic self-concept test, and Herman's Achievement Motivation Test. Research results indicated fitness of the model using data. All the variables had direct significant effects on academic achievement. The indirect effects of creativity on academic achievement were also significant. Academic motivation, creativity and academic self-concept and locus of control were of the factors effective in academic achievement. With the increase in Academic motivation, creativity and academic self-concept, academic achievement increases and internal Locus of Control lead to higher levels of academic achievement. Therefore, considering these characteristics are recommended while assessing educational achievement of students

کلیدواژه‌ها [English]

  • Achievement Motivation
  • Academic Achievement
  • path analysis
  • creativity
  • locus of control
بیابانگرد، اسماعیل. (1370).بررسی رابطه بین مفاهیم منبع کنترل، عزت‌نفس و پیشرفت تحصیلی پسران سال سوم دبیرستانی شهر تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، گروه سنجش و اندازه‌گیری.
پروریان، حمیرا. (1382). بررسی رابطه بین درون‌گرایی برونگرایی و منبع کنترل با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان رشته‌های فنی مهندسی و علوم انسانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
پیر بلوطی، محمد. (1373). بررسی رابطه پیشرفت تحصیلی با انگیزش پیشرفت و منبع کنترل در دانش آموزان سال سوم راهنمایی شهرکرد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تهران، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی.
حسن‌زاده، رمضان و ایمانی فر، پریسا. (1389). رابطه خلاقیت و عزت‌نفس با پیشرفت تحصیلی نوجوانان و جوانان. مطالعات جامعه‌شناختی جوانان. (3): 55.
خدیوی، اسدالله و وکیلی مفاخری، افسانه. (1390). رابطه بین انگیزه پیشرفت، منبع کنترل، خودپنداره تحصیلی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان سال اول متوسطه نواحی پنج‌گانه تبریز. مجله علوم تربیتی. 4(13): 66-45.
دارابی، جعفر (1380). رابطه جو خانواده با پایگاه اجتماعی و مکان کنترل با انگیزش پیشرفت در دانش‌آموزان سوم متوسطه ساری. مجله تعلم و تربیت. 17(3): 38-21.
رحیمی، مریم و عباس پور، عباس. (1394). تأثیر شیوه‌های جدید آموزش بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی دانشجویان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی.4(4):119-142.
رضایی راد، مجتبی.، فلاح، ابراهیم. (1393). تأثیر آموزش از طریق تلفن همراه بر انگیزه پیشرفت، خودپنداره و پیشرفت تحصیلی دانشجویان در درس عربی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، 11(16): 13-11.
روشن میلانی، شیوا؛ آقایی منور، اسماعیل؛ خردمند، فاطمه؛ صبوری، احسان؛ میکائیلی، پیمان؛ مسعودی، سیما و متذکر، مرتضی. (1390). بررسی انگیزش تحصیلی و ارتباط آن با وضعیت فردی و پیشرفت تحصیلی دانشجویان پزشکی مقطع علوم پایه دانشگاه علوم پزشکی ارومیه. دوماهنامه دانشکده پرستاری و مامایی ارومیه. 9(5): 366-357.
رهنما، اکبر و عبدالملکی، جمال. (1388). بررسی رابطه بین هوش هیجانی و خلاقیت با پیشرفت تحصیلی در دانشجویان شاهد. اندیشه‌های نوین تربیتی. 5(2): 78-55.
زارع، حسین. (1373). بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت، جنسیت و عزت‌نفس، پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت‌معلم تهران.
زراعت، زهرا و غفوریان، علیرضا. (1388). اثربخشی آموزش مهارت حل مسئله بر خودپنداره تحصیلی دانش آموزان. راهبردهای آموزش. 2(1):23-26.
سرمدی نیا، زهره. (1382). بررسی رابطه خودپنداره، منبع کنترل و پیشرفت تحصیلی در دانش آموزان دختر متوسطه اصفهان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات، دانشکده علوم انسانی و اجتماعی.
سلیمان نژاد، اکبر؛ شهرآرای، مهرناز. (1380). ارتباط منبع کنترل و خودتنظیمی با پیشرفت تحصیلی. روانشناسی و علوم تربیتی.2(31):175-198.
سیف، علی‌اکبر. (1387). روانشناسی پرورشی نوین. تهران: نشر دوران.
شریفی، نسرین؛ گنجی، حمزه؛ هاشمیان، کیانوش؛ نجفی زند، جعفر. (1390). مقایسه سهم هوش شناختی، خلاقیت و هوش هیجانی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان و دانشجویان در سطوح مختلف تحصیلی. تازه‌های روانشناسی صنعتی سازمانی. 2 (6): 29-17.
شکر کن، حسین؛ نجاریان، بهمن؛ شهنی ییلاق، منیجه و برومند نسب، مسعود. (1382). بررسی رابطه ساده و چندگانه خلاقیت، انگیزش پیشرفت و عزت‌نفس با کارآفرینی دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز. 9(3،4): 24-1.
صوفی، صلاح و گنجی، حمزه. (1392). تدوین مدل ساختاری برای پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی از طریق عزت‌نفس کلی، خودپنداره تحصیلی، راهبردهای یادگیری خود- تنظیم و انگیزش خودمختار. مطالعات روانشناسی تربیتی. (18): 128-103.
طالب‌زاده نوبریان، محسن؛ ابوالقاسمی، محمود؛ عشوری نژاد، فاطمه و موسوی، سید حسین. (1390). بررسی روابط ساختاری خودپنداره، یادگیری خودتنظیمی و موفقیت تحصیلی دانشجویان. روش‌ها و مدل‌های روان‌شناختی. 1(4): 79-65.
عابدی، احمد؛ عریضی سامانی، سید حمیدرضا و سبحانی نژاد، مهدی. (1384). بررسی رابطه بین انگیزش پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دوره متوسطه شهر اصفهان با ویژگی‌های شخصیتی آنان. دانشور رفتار. 12 (12): 38-29.
کرمی، بختیار؛ اله کرمی، آزاد و هاشمی، نظام. (1392). اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی فراشناختی بر خلاقیت، انگیزه پیشرفت و خودپنداره تحصیلی. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 2(8): 121.
کریم زاده، منصوره و محسنی، نیک چهره. (1384). بررسی و شناسایی خودپنداره تحصیلی و غیر تحصیلی و پیش‌بینی کنندگی آن در دانش آموزان دختر سال دوم دبیرستان شهر تهران (گرایش‌های ریاضی – فیزیک و علوم انسانی). اندیشه‌های نوین تربیتی. (3): 23.
مرادی پردنجانی، حجت اله؛ جعفری، پریوش؛ قاسمی، محمد؛ صادقی، ستار و حیدری، حسین. (1393). تبیین رابطه انگیزش پیشرفت، مرکز کنترل و ریسک‌پذیری با خلاقیت. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3(4): 181-166.
مهدوی غروی، مریم؛ خسروی، معصومه و نجفی، مسعود. (1391). رابطه اضطراب امتحان، کمال‌گرایی و انگیزش پیشرفت با پیشرفت تحصیلی. اندیشه‌های نوین تربیتی. (31): 50-31.
نوحی، سیما؛ حسینی، سید مرتضی؛ رخساری زاده، حمید؛ صبوری، امین و علیشیری، غلامحسین. (1391). بررسی انگیزش پیشرفت و رابطه آن با موفقیت تحصیلی در دانشجویان رشته‌های پزشکی، پرستاری و خدمات درمانی دانشگاه علوم پزشکی بقیه اله. طب نظامی. 14(3): 204-200.
نویدی، احد. (1382). بررسی سهم مشترک و اختصاصی متغیرهای عملکرد تحصیلی قبلی، خودپنداره تحصیلی و هوش عمومی در پیش‌بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان. تعلیم و تربیت، 76: 130-79.
یاسمی نژاد، پریسا؛ طاهری، مرضیه؛ گل محمدیان، محسن و احدی، حسن. (1392). رابطه خودتنظیمی با انگیزش پیشرفت و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر دوره متوسطه شهر تهران. پژوهش‌های آموزش و یادگیری، 20 (3): 338-325.
Ahmed, W., & Bruinsma, M. (2006). A structural model of self-concept, autonomous motivation and academic performance in cross-cultural perspective. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 4(3), 551-576.
Akinb,J.O. (2005).creativity and innovation, U.S.A,cyfo center publication.
Bakhtiarvand, F., Ahmadian, S., Delrooz, K., & Farahani, H. A. (2011). The moderating effect of achievement motivation on relationship of learning approaches and academic achievement. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 28, 486-488.
Bong, M. (1998). Test of internal – External – farmes of Refernce Model With subject – specific Academic self- Efficancy and farme specific Academic self concepts. Educational psychology, 63(2), 282-303.
Danil, J. P., & Stevens, J. P. (1976). The interaction between Internal-External locus of control and two methods of collge instruction. American Educational research Journal. 13(2), 128-149.
Friedel, C. R., & Rudd, R. D. (2006). Creative thinking and learning styles in undergraduate agriculture students. Journal of Agricultural Education, 47(4), 102.
Howerton, D. & other. (1992). Locus of control and Achievment of At-risk Adolescent Blank males. Eductional Reserch, 63(3), 245-278.
Huang, chiungjung. (2011). Self-concept and academic achievement: A meta analysis of longitudinal relations. School psychology, 49(5), 505-528.
Iroegbu, M. N. (2013). Effect of test anxiety, gender and perceived self-concept on academic performance of Nigerian students. International. Journal of Psychology and Counseling, 5(7), 143-146.
Jackson, J. L., Dezee, K., Douglas, K., & Shimeall, W. (2005). Introduction to structural equation modeling (path analysis). Precourse PA08. Society of General Internal Medicine (SGIM), Washington, DC.
Johnson, B. R. (1990). Toward a multidimensional model of Entrepreneurship the case of Achivement Motivation and the entrepreneur. Entrepreneurship theory and practice, 14(3), 39-54.
Khalaila, R. (2015). The relationship between academic self-concept, intrinsic motivation, test anxiety, and academic achievement among nursing students: Mediating and moderating effects. Nurse Education Today35(3), 432-438.
Klein, J. D., & Keller, J. M. (1990). Influence of student ability, locus of control, and type of instructional control on performance and confidence. The Journal of Educational Research, 83(3), 140-146.
Lee, N. C., Krabbendam, L., Dekker, S., Boschloo, A., de Groot, R. H., & Jolles, J. (2012). Academic motivation mediates the influence of temporal discounting on academic achievement during adolescence. Trends in Neuroscience and Education, 1(1), 43-48.
Lied, T.R, & pritichard, R.D. (1976). Relationship between personality variables and component of the expectancy valance. Journal of applied psychology, 48(1), 35-42.
Marsh, H. W., & Martin, A. J. (2011). Academic self‐concept and academic achievement: Relations and causal ordering. British Journal of Educational Psychology, 81(1), 59-77.
Marsh, H. W., Trautwein, U., Lüdtke, O., Köller, O., & Baumert, J. (2005). Academic self and concept, interest, grades, and standardized test scores: Reciprocal effects models of causal ordering. Child development, 76(2), 397-416.
Pakrun, R., Goetz, T., & Frenzel, Annec., Barchfeld, P., & Perry, Raymond. P. (2011). Measuring Emotions in student's learning and performance: The Achievement Emotions Questionnaire (AEQ). Contemporary Educational psychology, 36, 36-48.
Rose, R., Hall, C., Bolen, L. (1996). Locus of control and college student's Approaches to learning. Psychological Reports 53(2), 212-221.
Shane, S. E., & Collin, C. (2003). Entrepreneurial motivation. Human Resource Management Review, 13 (12), 254-279.
Sikhwari, T. D. (2014). A study of the relationship between motivation, self-concept and academic achievement of students at a University in Limpopo Province, South Africa. International Journal of Educational Science, 6(1), 19-25.
Slavin, R. E., & Davis, N. (2006). Educational psychology: Theory and practice. Educational Psychology. Johonsn state.
Soufi, S., Damirchi, E. S., Sedghi, N., & Sabayan, B. (2014). Development of Structural Model for Prediction of Academic Achievement by Global Self-esteem, Academic Self-concept, Self-regulated Learning Strategies and Autonomous Academic Motivation. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 114, 26-35.
Sterenberg R.J. (2003).Nature of Creativity. Yale university press.
Weiner, B. (1985). An attributional theory of achievement motivation and emotion. Psychological review, 92(4), 548.