نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• مجتبی حبیبی ¹
• فاطمه مرادی ²
• بلال ایزانلو ³

¹ استادیار پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی (نویسنده مسئول) babakhabibius@gmail.com

² کارشناس ارشد روانشناسی عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد روهنntmoradi@gmail.com

³ - دانشجوی دکتری تخصصی سنجش آموزش، دانشگاه تهران (نویسنده مسئول)b.ezanloo@gmail.com

چکیده

:بحث تغییرناپذیری سؤال‏ها و آزمون‏ها در سنجش از اهمیت فراوانی برخوردار است. هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه تغییرناپذیری پارامترها براساس دو رویکرد سؤال پاسخ و تحلیل عاملی تأییدی انجام گرفت. روش: ابتدا مبانی هر دو رویکرد پیرامون تغییرناپذیری اندازه­گیری مورد بحث قرار گرفت و سپس شیوه هر دو رویکرد در تغییرناپذیری پارامترهای سؤال براساس یک نمونه داده تجربه حاصل از آزمون بین‏المللی پیشرفت در خواندن (PIRLS) که پاسخ 5000 دانش‏آموز ایرانی (2500­دختر و2500 پسر) در سال 2006 به 6 سؤال مقیاس نگرش نسبت به خواندن بود مقایسه گردید. یافته‏ها: نتایج تحلیل داده‏ها نشان داد که سؤال 6 براساس هر دو رویکرد دارای سوگیری است، هر چند که نتایج هر دو رویکرد در خصوص سؤال‏های 1، 3 و 4 متفاوت بود. سؤال 1 براساس رویکرد سؤال پاسخ و سؤال‏های 3 و4 براساس رویکرد تحلیل عاملی تأییدی دارای سوگیری تشخیص داده شدند. بحث و نتیجه­گیری: یافته‏های پژوهش حاکی از آن بود که هنگام بررسی­های مربوط به تغییرناپذیری پارامترها، از روش‏های موجود در هر دو رویکرد سؤال پاسخ و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شود و صرف قضاوت براساس نتایج یک روش می‏تواند بسیار گمراه کننده باشد. به علاوه، در نظر گرفتن عرض از مبدأ در مدل اندازه‏گیری به هنگام بررسی تغییرناپذیری و تفاوت توزیع توانایی گروه‏ها و تأثیر آنها روی تغییرناپذیری نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
 

کلیدواژه‌ها

• واژگان کلیدی: تحلیل عاملی تأییدی
• نظریه سؤال- پاسخ
• کارکرد متفاوت سؤال
• تغییرناپذیری پارامترها
• آزمون بین المللی پیشرفت در خواندن (پرلز)

عنوان مقاله [English]

Invariance of parameters in Item Response Theory (IRT) and confirmatory factor analysis

نویسندگان [English]

• m Habibi ¹
• fatemeh moradi ²
• balal Izanlo ³

چکیده [English]

Background: Discussion about invariance of questions and tests is an important issue in assessment.
Objectives: The present study was conducted to compare the invariance of the parameters in item-response theory and confirmatory factor analysis.
Methods: After reviewing the related basics of each approach, the researcher compared the invariance of the parameters in each approach based on empirical data result from International Reading Literacy Study (PIRLS) Test. The sample was 5000 Iranian students (half female and half male) in 2006 who responded to six questions which were related to the scale of attitude toward reading.
Results: Data analysis showed that question 6 is biased using both item-response theory and confirmatory factor analysis. The results, however, were different considering questions 1, 3 and 4. Question 1 was found to be biased based on item-response theory only; questions 3 and 4, on the other hand, were found to be biased based on confirmatory factor analysis.
Conclusion: It is suggested that both approaches be employed when deciding on the invariance of the parameters, since making decisions otherwise will be misleading. Also, it is offered that intercept and differences in the distribution of the ability of the groups and their effects on the invariance be considered as primary.

کلیدواژه‌ها [English]

• Keywords: confirmatory factor analysis
• item-response theory
• differential item functioning
• invariance of the parameters
• international reading literacy study (PIRLS)