نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

2 استادیار گروه روان‌شناسی، دانشگاه شهید باهنر، کرمان، ایران

3 استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه شهیدباهنر، کرمان، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر، شناسایی رفتار شهروندی سازمانی معلمان و ساخت و اعتباریابی پرسشنامه‌ای مناسب برای سنجش آنها بود. روش پژوهش، توصیفی- پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، شامل کلیه معلمان متوسطه آموزش و پرورش (ناحیه یک و دو) شهر کرمان در سال تحصیلی 1400-1399 می‌باشد. روش نمونه‌گیری در این پژوهش دردسترس بود که در اجرای مقدمانی حجم نمونه 30 نفر و در اجرای نهایی 384 معلم به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند. جهت جمع‌آوری داده‌ها، از پرسشنامه‌‌های رفتارشهروندی سازمانی معلمان که توسط پژوهشگران تحقیق حاضر ساخته شده (شامل 35 سوال و 5 بعد)، قلدری سازمانی اینرسن و همکاران (2009) و رفتار شهروندی سازمانی پادساکوف و همکاران (1990) استفاده شد. داده‌های پژوهش از طریق شاخص‌های آمار توصیفی، تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عامل تأییدی استفاده شد. پایایی کلی پرسشنامه با استفاده از روش آلفای کرونباخ 95/0 به‌دست آمد. در پژوهش حاضر، برای سنجش اعتبار پرسشنامه از روایی محتوایی و سازه استفاده شد و نتایج نشان داد که همه ماده‌های پرسشنامه، از روایی بالایی برخوردار بودند. در نتیجه می‌توان گفت که تمام ماده‌های پرسشنامه، رفتار شهروندی سازمانی معلمان را می‌سنجند و پرسشنامه پایایی و روایی مناسبی دارد و می‌توان از آن برای سنجش رفتار شهروندی سازمانی معلمان استفاده نمود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Construction and Validation of a Questionnaire for Teachers' Organizational Citizenship Behavior

نویسندگان [English]

  • Alireza Reisi ghorban abadi 1
  • Somayeh Pourehsan 2
  • Mahshid Tajrobehkar 3

1 M. A. in Educational Psychology, Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

2 Assistant Professor, Psychology Dept., Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

3 Assistant Professor, Psychology Dept., Shahid Bahonar University, Kerman, Iran

چکیده [English]

The purpose of this study was to identify teachers' organizational citizenship behavior and construction and validation of a questionnaire for teachers' organizational citizenship behavior to assess them. The research method is descriptive survey. The statistical population of this study includes all secondary education teachers (districts 1 and 2) during the 1399-1400 school year in Kerman city .
Sampling method was available in this study that in the preliminary implementation of the sample size of 30 people and in the final implementation of 384 teachers were selected as the sample size.
To collect the data, teachers' organizational citizenship behavior questionnaires developed by the researchers of the present study (including 35 questions and 5 dimensions), organizational bullying of Inerson et al. (2009) and organizational citizenship behavior of Padsakov et al. (1990) were used. Research data were used through descriptive statistics, exploratory factor analysis and confirmatory factor analysis. The overall reliability of the questionnaire was 0.95 using Cronbach's alpha method. . In the present study, content and structural validity were used to assess the validity of the questionnaire, and the results showed that all items of the questionnaire had high validity. As a result, all items of the questionnaire measure the teachers' organizational citizenship behavior, and the questionnaire has significant reliability and validity and can be used to measure the teachers' organizational citizenship behavior.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Teachers' Organizational Citizenship Behavior
  • Construction of Questionnaire
  • Validation of Questionnaire
  • Factor Analysis
منابع
داوودی، محمد. (1385). نقش معلم در تربیت دینی. قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
تیموری، رامین و دادفر، ابراهیم. (1395). بررسی پایایی و روایی پرسشنامه رفتار شهروندی، سومین کنفرانس بین‌المللی اقتصاد، مدیریت، حسابداری با رویکرد ارزش‌آفرینی، شیراز.
حسینی، افضل‏السادات. (1386). بررسی تأثیر برنامه آموزش خلاقیت معلمان بر خلاقیت پیشرفت تحصیلی و خودپنداره دانش‌آموزان. فصلنامه نوآوری‌های آموزشی، 6(5)، 147-168.
سبزی، مطهره و کاظمی، غلامرضا. (1396). رابطه رفتار شهروندی سازمانی با نقش تعدیل گر هوش معنوی دانش‌آموزان دختر هنرستان‌های قوچان، سومین همایش ملی مطالعات و تحقیقات نوین در حوزه علوم تربیتی و روانشناسی ایران.
جواد حسین زاده سلجوقی، محمد. (1397). ساخت و اعتباریابی شاخص‌ها و ابعاد بومی رفتار شهروندی سازمانی. فصلنامه مدیریت منابع در نیروی انتظامی، 6(22)، 143-164.
عمادی، فاطمه، اکبری ‏بورنگ، محمد و عسگری، علی. (1397). عوامل مؤثر بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان دوره ابتدایی شهر بیرجند، پایان‏نامه کارشناسی ارشد، رشته علوم تربیتی گرایش مدیریت آموزشی دانشگاه بیرجند.
قیتانی، البرز، امیرنژاد، قنبر و اسمعیلی‏زاده، ستار. (1393). بررسی تأثیر توانمندسازی بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان آموزش‌وپرورش عشایر استان خوزستان با نقش میانجی رضایت شغلی و تعهد سازمانی، کنفرانس بین‌المللی مدیریت در قرن 21.
کردشولی، حبیب‏الله، محمدی، نوراله، شهیدیان، زهراسادات و الهیاری ‏بوزنجانی، احمد. (1396). ساخت مقیاس سنجش رفتارهای شهروندی سازمانی مبتنی بر آموزه‌های دینی، نشریه مدیریت اسلامی، (98)، 35-55.
کیانی مجد، سهیلا. (1398). بررسی رابطه رفتار شهروندی سازمانی معلمان با اثربخشی مدارس متوسطه شهر کرمانشاه، سومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش در روانشناسی، مشاوره و علوم تربیتی.
کهریزی، کلثوم، تدین‏سنگانی، پروین و احمدآبادی، آرزو. (1398). بررسی تأثیر ابعاد رهبری اخلاقی مدیران بر رفتار شهروندی سازمانی معلمان. نشریه توسعه حرفه‌ای معلم، 4(1)، 43-59.
References
Becton, J. B., Giles, W. F., & Schraeder, M. (2008). Potential consequences of formally incorporating organisational citizenship behaviour in performance appraisal and reward systems. Employee Relations, 30(5), 494-514.
Belogolovsky & Somech, A. (2010). Teachers’ organizational citizenship behavior: Examining the boundary between in-role behavior and extra-role behavior from the perspective of teachers, principals and parents. Teaching and Teacher education, 26(4), 914-923.
Bolino, M. C., & Klotz, A. C. (2015). The paradox of the unethical organizational citizen: The link between organizational citizenship behavior and unethical behavior at work. Current Opinion in Psychology, 6, 45-49
Buil, Isabel, Martínez, Eva, Matute, Jorge, (2016), From internal brand management to organizational citizenship behaviours: Evidence from frontline employees in the hotel industry, Tourism Management, 57, 256-271.
Castro., Armario and Ruiz, (2004). "The Influence of EmployeeOrganizational Citizenship Behaviour Customer Layalty", International Journalof Service Industry Management, 15(1):1-27.
Cheng, fang., zhibin, zhao.; xingzheng xial. (2015). The relationship analysis of organizational citizenship behavior and enterprise technology innovation talking the co., 1td. As an example, wit transactions on engineering sciences, vol 97: pp. 818.
Chen, Wen-Jung, (2016), he model of service-oriented organizational citizenship behavior among international tourist hotels, Journal of Hospitality and Tourism Management, Volume 29, Pages 24-32.
DiPaola, M. F., & Hoy, W. K. (2005). Organizational citizenship of faculty and achievement of high school students. The high school journal, 88(3), 35-44.
Dipaola, M., & Tschannen-Moran, M. (2001). Organizational citizenship behavior in schools and its relationship to school climate. Journal of school Leadership, 11(5), 424-447.
Gopaul, A. Lee, N.M. Bourdage, J.A. Godor, M.L. Neilson, T.L. (2016), The Relationship between Personality and Organizational Citizenship Behaviours: The Mediating Role of Equity Sensitivity, Personality and Individual Differences, Volume 101, Page 482.
Hart, Timothy A. Gilstrap, J. Bruce, Bolino, Mark C. (2016), Organizational citizenship behavior and the enhancement of absorptive capacity, Journal of Business Research, Volume 69, Issue 10, Pages 3981-3988.
Jimmieson, N. L., Hannam, R. L., & Yeo, G. B. (2010). Teacher organizational citizenship behaviours and job efficacy: Implications for student quality of school life. British journal of Psychology, 101(3), 453-479.
Koopman, R. (2006), The relationship perceived organizational justice and organizational citizenship behaviors: A review of the literature, applied psychology, M.S.
Kwan, H. K., Liu, J., & Yim, F. H. K. (2011). Effects of mentoring functions on receivers' organizational citizenship behavior in a Chinese context: A two-study investigation. Journal of Business Research, 64(4), 363-370.
Levine, E. L. (2010). Emotion and power (as social influence): Their impact on organizational citizenship and counterproductive individual and organizational behavior. Human resource management Review, 20(1), 4-17.
Lyu, Y., Zhu, H., Zhong, H. J., & Hu, L. (2016). Abusive supervision and customer-oriented organizational citizenship behavior: The roles of hostile attribution bias and work engagement. International Journal of Hospitality Management, 53, 69-80.
Nadiri, H., & Tanova, C. (2010). An investigation of the role of justice in turnover intentions, job satisfaction, and organizational citizenship behavior in hospitality industry. International journal of hospitality management, 29(1), 33-41.
Neves, P. M. M. D. C. (2010). Comportamentos de cidadania organizacional em escolas do ensino secundário (Doctoral dissertation).
Neves, P. C., Paixão, R., Alarcão, M., & Gomes, A. D. (2014). Organizational citizenship behavior in schools: Validation of a questionnaire. The Spanish journal of psychology, 17, E17.
Ng, T. W., & Feldman, D. C. (2011). Affective organizational commitment and citizenship behavior: Linear and non-linear moderating effects of organizational tenure. Journal of Vocational Behavior, 79(2), 528-537.
Oplatka, I. (2009). Organizational citizenship behavior in teaching. International journal of educational management.
Oplatka, I., & Stundi, M. (2011). The components and determinants of preschool teacher organisational citizenship behaviour. International Journal of Educational Management.
Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington Books/DC Heath and Com.
Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B., Paine, J. B., & Bachrach, D. G. (2000),"Organizational Citizenship Behaviors: A Critical Review of the Theoretical and Empirical Literature and Suggestions for Future Research, Journal of Management,26: 513-563.
Podsakoff, N. P., Whiting, S. W., Podsakoff, P. M., & Blume, B. D. (2009). Individual-and organizational-level consequences of organizational citizenship behaviors: A meta-analysis. Journal of applied Psychology, 94(1), 122.
Somech & DrachZahavy, A. (2000). Understanding extra-role behavior in schools: The relationships between job satisfaction, sense of efficacy, and teachers’ extra-role behavior. Teaching and Teacher Education, 16(5-6), 649-659.
Somech, Anit and Oplatka, Izhar, (2014), Organizational Citizenship Behavior in Schools: Examining the Impact and Opportunities within Educational Systems, Routledge.
Yılmaz & Taşdan, M. (2009). Organizational citizenship and organizational justice in Turkish primary schools. Journal of educational administration.
Zhang Yan and Chen, Chao C. (2013), Developmental leadership and organizational citizenship behavior: Mediating effects of self-determination, supervisor identification, and organizational identification, The Leadership Quarterly, Volume 24, Issue 4, Pages 534-543.