2024-03-29T17:11:47Z
https://jem.atu.ac.ir/?_action=export&rf=summon&issue=37
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
برآورد پایایی دادههای تحلیل شغل با استفاده از نظریه تعمیمپذیری
ابراهیم
علیزاده
محمدحسین
محبی نورالدین وند
هدف: هدف اصلی مقاله، معرفی نظریه تعمیمپذیری و همچنین کاربرد آن برای برآورد پایایی دادههای تحلیل شغل بود. روش: بیست نفر از کارکنان خبره شغل کارشناس امور اداری یکی از بانکهای دولتی به صورت تصادفی ساده از بین کارکنان خبره انتخاب شدند و پس از آموزش لازم، پرسشنامه مهارتهای شغلی در اختیار آنها گذاشته شد تا میزان اهمیت هر یک از مهارتها را برای شغل کارشناس امور اداری تعیین نمایند. یافتهها: برای برآورد پایایی دادههای تحلیل شغل در چارچوب نظریه تعمیمپذیری، یک رویکرد پنج مرحلهای معرفی شد که میتواند برای برآورد پایایی دادههای تحلیل شغل مورد استفاده قرار بگیرد. این مراحل عبارتند از:1-تعیین هدف اندازهگیری،2-تعیین وجههای اندازهگیری، 3-شناسایی طرح مناسب اندازهگیری، 4- برآورد مؤلفههای واریانس و تفسیر آنها و 5- تعیین نوع تصمیمگیری.
نتیجهگیری: آشکار شد که نظریه تعمیمپذیری برای برآورد پایایی مطالعات تحلیل شغل بسیار مفید است و برای تحلیلگر شغل این امکان را فراهم میکند که در موقعیتهای مختلف اندازهگیری سهم هر یک از منابع خطای منظم، مانند سابقه شغلی، محل خدمت و سن ارزیابان را برآورد نماید و برای دستیابی به پایایی مورد نظر، اقدامات مورد نیاز را انجام دهد.
پایایی
تحلیل شغل
مؤلفههای واریانس
نظریه تعمیمپذیری
2013
12
22
1
24
https://jem.atu.ac.ir/article_84_b609cb4745b6383f631f1b768fd3b803.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
بررسی پایایی و روایی نسخه فارسی مقیاس خانواده گرایی
غلامرضا
رجبی
زمینه: خانوادهگرایی یکی از مهمترین ارزشهای وابسته به هر فرهنگی که به الگویی از سازمان اجتماعی اشاره میکند و به عنوان بخشی از یک نگاه سنتی جامعه است که بر نگرشهای وفاداری، اعتماد و همکاری در بین گروه خانواده تاکید میکند. هدف: این پژوهش با هدف بررسی پایایی و روایی مقیاس خانوادهگرایی در دانشجویان دوره کارشناسی مراکز تربیت معلم اهواز انجام گرفت. روش: 332 دانشجو (156 مرد و 176 زن) از میان مراکز تربیت معلم شهر اهواز با روش تصادفی چند مرحلهای انتخاب شدند و مقیاس خانوادهگرایی و 16 ماده خرده مقیاس پیوستگی مقیاس ارزیابی پیوستگی و انطباقپذیری خانواده (2FACES-) را تکمیل نمودند. یافتهها: تحلیل عاملی به روش تحلیل مؤلفههای اصلی و چرخش متعامد (واریماکس) سه عامل (حمایت خانوادگی، افتخار و شرافت خانوادگی و مطیع خانواده بودن) را نشان داد. ضرایب آلفای کرونباخ کل مقیاس 73/0، برای عاملهای سهگانه از 55/0 تا 85/0 و ضریب روایی همزمان آن با مقیاس پیوستگی و انطباقپذیری خانواده 21/0 (001/0>p) محاسبه شد. به علاوه، تحلیل عاملی تأییدی مدل سه عاملی را با یک شاخص اصلاح مورد تأیید قرار داد. بحث و نتیجهگیری: در نهایت، مقیاس خانوادهگرایی را میتوان به عنوان یک ابزار روا و پایا در اندازهگرایی ابعاد خانوادهگرایی در جامعهی دانشجویی استفاده کرد.
ساختار عاملی
مقیاس خانوادهگرایی
روایی
پایایی
2013
12
22
25
42
https://jem.atu.ac.ir/article_85_6beb166564e9138f212b030be120ba37.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
بررسی شاخصهای روانسنجی مقیاس نظریه ضمنی هوش (ITIS) در جامعه دانشجویی
زمینه: یکی از جدیدترین رویکردهای شناختی-اجتماعی مطرح شده در حوزه انگیزش تحصیلی، نظریه ضمنی هوش (باورهای هوشی)است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی روایی و پایایی مقیاس 14 ماده ای نظریه ضمنی هوش (ITIS-14) (عبدالفتاح و ییتس، 2006) در جامعه دانشجویی ایرانی است. این ابزار جهت سنجش نظریههای افزایشی و ذاتی هوش به کار میرود. روش: نمونۀ مورد مطالعه در این پژوهش 350 دانشجوی کارشناسی دو دانشگاه آزاد اسلامی مسجدسلیمان و اهواز بودند. تحلیل داده ها با استفاده از روشهای آماری تحلیل عامل تأییدی، تحلیل عامل اکتشافی، ضرایب آلفای کرونباخ و همبستگی پیرسون انجام گرفت. یافته ها: ضرایب آلفای کرونباخ برای خرده مقیاس نظریۀ افزایشی هوش 82/0 و برای خرده مقیاس نظریۀ ذاتی هوش 74/0 محاسبه شد. برای برآورد روایی ملاکی از مقیاس نظریههای ضمنی هوش دوپیرات و مارین (2005) استفاده شد که ضرایب همبستگی بین خرده مقیاسهای نظریۀ افزایشی و نظریۀ ذاتی هوش در دو ابزار محاسبه شد که در سطح 001/0 معنی دار بود. برای محاسبه روایی سازه مقیاس، از تحلیل عامل تأییدی و اکتشافی استفاده شد. نتایج تحلیل عامل تأییدی مؤید آن است که ساختار مقیاس برازش قابل قبولی با داده ها دارد و کلیه شاخصهای برازندگی نیز برازش مدل را تأیید میکنند. به علاوه، تحلیل عامل اکتشافی منجر به استخراج دو خرده مقیاس نظریۀ افزایشی و نظریۀ ذاتی هوش گردید. نتیجه گیری: با توجه به شاخصهای روانسنجی محاسبه شده، مقیاس مورد نظر میتواند برای ارزیابی نظریههای ضمنی هوش (باورهای هوشی) در جامعۀ دانشجویی مورد استفاده پژوهشگران قرار گیرد.
نظریۀ ضمنی هوش (باور هوشی)
تحلیل عاملی
روایی
پایایی
2013
12
22
43
64
https://jem.atu.ac.ir/article_86_c7e5b1386303db8d3aa74784733043c0.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
بررسی نقش و اهمیت روش تحلیل گفتمان در قلمرو روانشناسی گفتمانی
حسین
اسکندری
زمینه: روانشناسی گفتمانی حوزۀ مطالعاتی جدیدی است که تا حدود زیادی با روانشناسیاجتماعیزبان همپوشانی دارد. در این حوزۀ جدید مسائلی مطرح است که روانشناسیاجتماعیزبان کمتر به آن میپردازد، مسائلی که در قلمرو ساختارها و راهبردهای ویژه گفتمان که از منظر تحلیل گفتمان قابل مطالعه است. روانشناسیگفتمانی رشتهای علمی است که از همگرایی رشتههای متنوعی چون نشانهشناسی، زبانشناسی، قومنگاری، روانشناسی شناختی و هوش مصنوعی، حول محور زبان و با عطف توجه به ماهیت اجتماعی آن پدید آمده است. روش: تحلیل گفتمان ریشه در علم هرمنوتیک دارد؛ اما به عنوان رشتهای مستقل در علوم انسانی و اجتماعی از اواسط دهه شصت پدیدار گشته است. تحلیل گفتمان به منزله روش بررسی روانشناسیگفتمانی در بستر فهم و مفاهمه اجتماعی به کمک گفتگو میشتابد تا مسئله فهم و انتقال معنا را در چارچوب مطالعه زبانی مورد واکاوی قرار دهد. نتایج: پیشرفتهای اخیر در علومانسانی، منجر به ظهور شکل جدیدی از روانشناسی به نام «روانشناسیگفتمانی» شده است؛ به طوری که راههای مختلفی را برای فهم پدیدههای روانشناختی مانند: شناخت، عاطفه، باورها، هویت، ادراکات و انگیزهها فراهم ساخته است. چارچوبهای روانشناختی، در گسترۀ علوم اجتماعی-فرهنگی، بیش از چارچوبهای جامعهشناختی در هدایت و پیشبرد فرضیهسازی و اجرای موضوعات پژوهشی نقش داشتهاند. روانشناسی گفتمانی از جمله چارچوبهایی محسوب میشود که به فهم پدیدههای روانشناختی در بستر اجتماعی- فرهنگی کمک میکند. بحث و نتیجه گیری: از آنجا که هر موضوع علمی روش بررسی و تحلیل خود را میطلبد، روانشناسی گفتمانی رویدادهای روانشناختی را از منظر و چشمانداز رویدادی اجتماعی و فرهنگی برآمده از زبان مورد بررسی قرار داده است و زبان را به منزله پراکسیس به کار گرفته است، و تحلیل گفتمان را به عنوان روش مطالعۀ زبانشناسانه انتخاب کرده است. تحلیل گفتمان مبتنی بر طیف وسیعی از منابع فکری، شامل تحلیل گفتگو، روش قومنگاری، فلسفه اخیر ویتگنشتاین، روانکاوی و تحلیل انتقادی ایدئولوژی است. این رویکرد با اجتناب از فرایندهای روانشناختی درونی به مطالعه مضامین روانی- اجتماعی در روانشناسی مرسوم میپردازد.
گفتمان
تحلیل گفتمان
روانشناسی گفتمانی
زبان
فرهنگ
2013
12
22
65
88
https://jem.atu.ac.ir/article_87_b0110b0635cdb625aec678854d955cf9.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
پیش بینی سطح سازگاری نوجوانان بر اساس ویژگیهای روانشناختی با استفاده از مدلهای رگرسیون و شبکه های عصبی مصنوعی
حسین
پورشهریار
زمینه: پژوهش حاضر یک بررسی در رابطه با ویژگیهای روانشناختی نوجوانان و سطوح سازگاری آنها میباشد. با توجه به مبانی نظری در مورد روابط متقابل بین این مفاهیم از یک مدل سنتی مبتنی بر همبستگی و یک مدل نوین مبتنی بر پردازش موازی دادهها استفاده شده است. هدف: هدف از پژوهش حاضر بررسی توانمندی هر یک از مدلهای یاد شده در پیشبینی سطوح سازگاری از طریق اندازههای مربوط به ویژگیهای روانشناختی نوجوانان است. روش: دادههای اولیه مربوط به 18 ویژگی روانشناختی و 5 سطح سازگاری از طریق اجرای آزمونهای CPI و AISS بر روی 456 دانشآموز پسر دبیرستانی شهر تهران به دست آمد. از مدلهای همبستگی و تحلیل عاملی به منظور استخراج مؤلفههای اصلی، به عنوان عوامل پیشبینی کننده استفاده شد. بر این اساس یک ترکیب چهار عاملی از ویژگیهای روانشناختی و پنج ویژگی مستقل به عنوان ترکیب بهینه در پیشبینی سطوح سازگاری با قابلیتی معادل ترکیب اولیه هجده عاملی شناسایی شدند. همچنین با توجه به انبوه عوامل اثرگذار و پیچیدگیهای موجود در روابط میان آنها از مدل شبکههای عصبی مصنوعی نیز برای پیش بینی استفاده شد و توانمندی آن با مدل رگرسیون مورد مقایسه قرار گرفت. یافتهها: یافته ها نشان داد که مدل شبکههای عصبی مصنوعی در پیشبینی پنج سطح سازگاری توانمندتر از مدل رگرسیون میباشد و در صورت کاهش تعداد سطوح سازگاری به سه سطح، این قابلیت به نفع مدل رگرسیون تغییر میکند (0.001α<). بحث و نتیجهگیری: بر این اساس ویژگیهای منحصر به فرد شبکه های عصبی مصنوعی نظیر پردازش موازی و تشخیص الگوهای ارتباط غیرخطی و پیچیده از طریق یادگیری و تجربه و قابلیت اختصاصی مدل رگرسیون در پیشبینی بر اساس اولویت بندی نقش هر یک از عوامل پیشبینی کننده از عوامل اصلی موفقیت هر یک از آنها تلقی میشود.
ویژگیهای روانشناختی
سازگاری
پیشبینی
رگرسیون
شبکههای عصبی مصنوعی
2013
12
22
89
110
https://jem.atu.ac.ir/article_88_fa286ad9c336a139c7d27118f874baac.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
تعیین اعتبار و روایی نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان
جعفر
حسنی
زمینه: نظمجویی هیجان یکی از مؤلفههای اساسی فهم تحول هیجانی، سلامت روانشناختی و آسیبشناسیروانی است. هدف: هدف مطالعۀ حاضر تهیۀ نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان و بررسی اعتبار و روایی آن بود. روش: نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان با استفاده از تکنیک ترجمۀ مضاعف تدوین و روی 349 نفر (124 نفر مرد و 225 نفر زن) از دانشجویان با دامنۀ سنی 18 تا 32 اجرا شد.اعتبار نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرایندی نظمجویی هیجان بر اساس روشهای همسانی درونی، همبستگیهای مجموعۀ ماده و بازآزمایی مورد بررسی قرار گرفت. علاوه بر این، به منظور بررسی روایی، از روشهای تحلیل عاملی، همبستگی بین خرده مقیاسها و روایی ملاکی استفاده شد. یافتهها: دامنۀ آلفای کرونباخ (57/0 تا 94/0) نشان داد که نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرایندی نظمجویی هیجان و خرده مقیاسهای آن از همسانی درونی مطلوبی برخوردار است. همچنین، نمرههای ماده و نمرههای کلی خرده مقیاسهای مطابق، همبستگی معناداری با یکدیگر داشتند (44/0 r= تا 72 /0r= ) و ارزش ضرایب بازآزمایی (56/0 تا 74/0) بیانگر ثبات مقیاس بود. تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی از الگوی 7 عاملی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان حمایت کرد. درجۀ روابط درونی بین خرده مقیاسها نسبتاً بالا بود ( 31/0 تا 87/0). در نهایت، وجود الگوهای خاص ضرایب همبستگی بین خرده مقیاسهای نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان با عاطفۀ مثبت، عاطفۀ منفی و علایم افسردگی حاکی از روایی ملاکی خوب مقیاس بود. بحث و نتیجهگیری: نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان، خصوصیات روانسنجی رضایتبخشی در جامعۀ ایران دارد و در موقعیتهای مختلف بالینی و پژوهشی قابل استفاده است.
تجارب هیجانی
نظمجویی هیجان
نسخۀ فارسی پرسشنامۀ راهبردهای فرآیندی نظمجویی هیجان
تحلیل عاملی
اعتبار
روایی
2013
12
22
111
146
https://jem.atu.ac.ir/article_89_c280027f2e775345e2795ae056a3f5d9.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی: پایایی، روایی و تحلیلی عاملی
محمدعلی
بشارت
زمینه: آمادهسازی مقیاسی معتبر برای سنجش نیازهای بنیادین روانشناختی در جامعه ایرانی یکی از نیازهای پژوهشی محسوب میشود. هدف: هدف اصلی این پژوهش بررسی پایایی، روایی و تحلیل عاملی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی در نمونه ای از دانشجویان ایرانی بود. روش: 574 دانشجو (273 پسر، 311 دختر) از دانشگاه های شهر تهران به صورت داوطلب در این پژوهش شرکت کردند. از آزمودنیها خواسته شد مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی (BNSG-S؛ گنیه، 2003)، پرسشنامه تجدید نظر شده شخصیت آیسنک (EPQ-RS؛ آیسنک، آیسنک و بارت، 1985)، فهرست عواطف مثبت و منفی (PANAS؛ واتسون، کلارک و تلگن، 1988) و مقیاس سلامت روانی (MHI-28؛ بشارت، 1388) را تکمیل کنند. یافتهها: نتایج تحلیل عاملی اکتشافی، علاوه بر عامل کلی ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی، سه عامل خود پیروی، شایستگی و تعلق (پیوستگی) را برای مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی تأیید کرد. روایی همگرا و تشخیصی (افتراقی) مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی از طریق محاسبه ضرایب همبستگی زیر مقیاسهای آن با ابعاد برونگرایی و نوروزگرایی شخصیت، عواطف مثبت و منفی، و شاخصهای سلامت روانی در مورد آزمودنیها بررسی شد. نتایج ضرایب همبستگی پیرسون نشان داد که بین نمره آزمودنیها در زیر مقیاسهای ارضای نیازهای بنیادین عمومی با شاخصهای برونگرایی، عاطفه مثبت و بهزیستی روانشناختی همبستگی مثبت معنادار و با شاخصهای نوروزگرایی، عاطفۀ منفی و درماندگی روانشناختی همبستگی منفی معنادار وجود دارد. این نتایج، روایی همگرا و تشخیصی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی را تأیید میکنند. همسانی درونی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی برحسب ضرایب آلفای کرونباخ محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 83/0 تا 91/0 مورد تأیید قرار گرفت. پایایی بازآزمایی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی بر اساس نتایج دو بار اجرای آزمون محاسبه شد و با ضرایب همبستگی از 67/0 تا 77/0 برای زیرمقیاسهای مختلف مورد تأیید قرار گرفت. بحث و نتیجهگیری: بر اساس نتایج این پژوهش، فرم فارسی مقیاس ارضای نیازهای بنیادین روانشناختی برای سنجش این سازه در نمونههای ایرانی از پایایی و روایی کافی برخوردار است.
مقیاس ارضای نیازهای بنیادین عمومی (BNSG-S)
پایایی
روایی
تحلیل عاملی اکتشافی
روانسنجی
2013
12
22
147
168
https://jem.atu.ac.ir/article_90_a71f0e793e59457f054c3d22271b37cb.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
هنجاریابی پرسشنامۀ راهبردهای شناختی و فراشناختی داوسون و مکاینری بر روی دانشآموزان دوره متوسطه شهر اصفهان
مژگان
شوشتری
هدف : هدف از پژوهش حاضر هنجاریابی پرسشنامۀ راهبردهای شناختی و فراشناختی مکاینری و داوسون (2004)بر روی دانشآموزان دوره متوسطه شهر اصفهان بود. روش: روش پژوهش، توصیفی از نوع هنجاریابی و جامعه آماری شامل کلیۀ دانشآموزان دوره متوسطۀ شهر اصفهان در سال تحصیلی 89-1388 بود. حجم نمونه برابر با 350 نفر بود، که با استفاده از روش نمونهگیری تصادفی خوشهای و طبقهای انتخاب شدند. ابزار اندازهگیری پرسشنامۀ داوسون و مکاینری (2004) بود. دادههای حاصله با استفاده از روشهای آماری، تحلیل عاملی، ضریب همبستگی، آلفای کرونباخ، گاتمن و تنصیف مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافتهها: یافتهها نشان داد، ضریب همبستگی سؤالات پرسشنامه با نمرۀ کل آن بین 36/0 تا 62/0 بود. بارهای عامل (تکرار و مرور، بسط معنایی، سازماندهی، برنامهریزی، نظارت و نظمدهی) نشان دهندۀ تناسب سؤالات با عوامل بود. ضریب پایایی کل پرسشنامه 92/0 بدست آمد. همچنین ضرایب پایایی خرده مقیاسها به وسیلهی آلفای کرونباخ برای تکرار و تمرین (75/0)، بسط معنایی (76/0)، سازماندهی (77/0)، برنامهریزی (74/0)، نظارت (79/0) و نظمدهی (80/0) بود. بحث و نتیجهگیری: در مجموع نتایج پژوهش نشان داد پرسشنامۀ راهبردهای شناختی و فراشناختی مکاینری و داوسون (2004) یک ابزار چند بعدی و مناسب برای سنجش راهبردهای شناختی و فراشناختی است.
هنجار یابی
راهبردهای شناختی
راهبردهای فراشناختی
2013
12
22
169
186
https://jem.atu.ac.ir/article_91_a6fe218557969711635884e70d02b21d.pdf
فصلنامه اندازه گیری تربیتی
2252-004X
2252-004X
1392
4
14
تحلیل محتوای کیفی در آیین پژوهش: ماهیت، مراحل و اعتبار نتایج
اکبر
مومنی راد
با توجه به اینکه در عمده روشهای کیفی از تحلیل محتوای کیفی استفاده میشود، با این حال هنوز توضیحی روشن از این روش وجود ندارد. در این مقاله روش تحلیل محتوای کیفی در بستر روشهای پژوهش کیفی مورد بررسی قرار میگیرد. این روش در برابر تحلیل محتوای کمی قرار میگیرد و بیشتر از شمارش کلمات و اصطلاحات آشکار متن، با الگوها و مضامین نهان متون سر و کار دارد. به طور کلی تحلیل محتوای کیفی با واکاوی مفاهیم، اصطلاحات، و ارتباطات بین این مفاهیم سعی در استنباط و آشکار کردن الگوهای نهان در مصاحبه ها، مشاهدات و اسناد مکتوب دارد. ابتدا تعریفی از محتوا و تحلیل محتوا ارائه شده و سپس کاربردها، مراحل، رویکردها، نمونه گیری، واحد تحلیل و در انتها نحوه بررسی اعتبار نتایج (باورپذیری، وابستگی، انتقال پذیری، تائید پذیری) به دست آمده از این روش آمده است. همچنین به این سؤال جواب داده خواهد شد که تحلیل محتوا روش یا تکنیک است. به طور کلی میتوان تحلیل محتوا را به دو شیوه اصلی استقرایی و قیاسی در سه گام آمادگی، سازماندهی و گزارش انجام داد.
تحلیل محتوای کیفی
پژوهش کیفی
استقراء
قیاس
محتوا
2013
12
22
187
222
https://jem.atu.ac.ir/article_92_e37bc2d6290e7d4fa8e35b5c13f806d6.pdf