نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار برنامه ‏ریزی درسی دانشگاه بیرجند

2 استادیار روانشناسی تربیتی دانشگاه بیرجند

3 کارمند آموزش و پرورش

چکیده

این پژوهش با هدف تحلیل عاملی تأییدی مقیاس شناسایی دانش‏آموزان بااستعداد انجام شده است. جامعه آماری شامل دانش‏آموزان پایه چهارم ابتدایی شهر بیرجند در سال تحصیلی 94-1393 به تعداد 3050 نفر بود که 401 دانش‏آموز به روش خوشه‏ای چند مرحله‏ای به عنوان نمونه انتخاب شدند. نتایج نشان داد که گویه‏های انتخاب شده، ساختارهای عاملی مناسبی جهت اندازه‏گیری ابعاد مورد مطالعه فراهم کرد و تمام مؤلفه‏های آن مورد تأیید قرار گرفت. برای بررسی روایی ملاکی مقیاس شناسایی دانش‏آموزان بااستعداد از آزمون هوشی ریون، پرسشنامه خلاقیت عابدی و مقیاس‏درجه‏بندی عملکرد تحصیلی استفاده شد. نتایج نشان داد که بین مؤلفه‏های مختلف مقیاس شناسایی دانش‏آموزان بااستعداد با هوش و عملکرد تحصیلی همبستگی معنادار بالایی وجود دارد علاوه براین یافته‏ها نشان داد که بین خرده مقیاس‏های ورزشی و هنری، با خلاقیت ارتباط معنادار وجود دارد و در سایر خرده مقیاس‏ها، ارتباط معناداری با خلاقیت مشاهده نمی‏شود. برای سنجش پایایی مقیاس از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. نتایج نشان داد که این مقیاس دارای پایایی خوبی می‏باشد. به‏طور‏کلی براساس نتایج به دست آمده از این پژوهش می‏توان نتیجه گرفت که مقیاس شناسایی دانش‏آموزان بااستعداد از روایی و پایایی قابل قبولی برخوردار است و می‏توان آن را برای شناسایی دانش‏آموزان بااستعداد مورد استفاده قرار داد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Confirmatory factor analysis of the identification scale of gifted students

چکیده [English]

The purpose of this research is to determine the confirmatory factor analysis of the identification scale of gifted students. The statistical population consisted of Birjand fourth grade students in the academic year 1393-94 to the number of 3050 students that 401 students were selected by multistage cluster sampling method. the results showed that selected questions provided a good framework for measuring the studied dimensions and all of its components were approved.Raven intelligence test, Abedi creativity questionnaire and academic performance rating scale were used to measure criterion validity of the identification scale of gifted students. The results showed that there is a high significant correlation between different components of the identification scale of gifted students with intelligence and academic performance, in addition findings showed that there is significant correlation between the small scale sports and artistic with creativity, and there is not found significant correlation in other small scale with creativity. Cronbach's alpha coefficient was used to measure the reliability of the scale. The results showed that the scale has good reliability. In general, based on the results of this study can be concluded that the identification scale of gifted students has acceptable reliability and validity and it can be used to identify gifted students.

کلیدواژه‌ها [English]

  • "Gifted scale"
  • "Students"
  • "Intelligence"
  • "Academic Performance"
  • "Creativity"
آیتی، محسن؛ عابدی، احمد؛ کاظمی حقیقی، ناصرالدین؛ منانی، رومینا؛ لطیفی، علی؛ راستگو مقدم، میترا و اسدی‏یونسی، محمدرضا. (1391). مجموعه متون آموزشی طرح شهاب. طرح پژوهشی چاپ نشده.
اسدی یونسی، محمدرضا. (1389). مقایسه میزان تاثیر آموزشی و پرورشی مکتب القرآن الکریم بر تربیت دینی، رشد اجتماعی و پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان کلاس اول ابتدایی. طرح پژوهشی چاپ نشده.
اهرمی، راضیه؛ فرامرزی، سالار؛ شوشتری، مژگان و عابدی، احمد. (1391). رابطه نیمرخ دانش‏آموزان در هوش آزمای وکسلر کودکان و هوش‏های چندگانه گاردنر. فصلنامه اندازه‏گیری تربیتی، (9)، 64-43.
بندک، موسی؛ ملکی، حسن؛ عباس‏پور، عباس و ابراهیمی قوام، صغری. (1393). بررسی تاثیر آموزش مهارت‏های زندگی بر خلاقیت دانش‏آموزان. فصلنامه علمی پژوهشی ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 1(4)، 200-189.
بنیاد ملی نخبگان و وزارت آموزش و پرورش (1392). مجموعه اسناد طرح شناسایی و هدایت استعدادهای برتر.
دفتر مشاوره و تحقیق آموزش و پرورش (1373). گزارش جامع هنجاریابی آزمون هوشی ریون 2. تهران: وزارت آموزش و پرورش (زیر چاپ).
رحیمی، حمید و حسن‏پور، راحله. (1394). رابطه بین هوش معنوی با خلاقیت دانشجویان علوم پزشکی کاشان. فصلنامه آموزش و اخلاق در پرستاری، 2، 44-37.
رحیمی، حمید؛ یزدخواستی، علی و حسن‏پور، راحله. (1393). تحلیل رابطه بین هوش‏های چندگانه با تفکر خلاق دانشجویان. مجله گام‏های توسعه در آموزش پزشکی، 3، 359-350. 
رضائی، اکبر. (1389). ساختار عاملی مجموعه آزمون‏های استعداد چند بعدی (MAP). فصلنامه علوم تربیتی، 12، 62-47.
زارع، حسین؛ آگاه هریس، مژگان و بیات، مریم. (1389). خلاقیت و رگه‏های شخصیت در دانشجویان. فصلنامه روان‏شناسی تحولی: روان‏شناسان ایرانی، 26، 164-155.
سورتیجی اکرکایی، علی اصغر و رستگارپور، حسن. (1391). رابطه آموزش هنر با رویکرد تربیت هنری و خلاقیت دانش‏آموزان پایه پنجم دبستان‏های ایران در سال تحصیلی 88-1387. فصلنامه ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 3، 27-1.
شریفی، نسرین؛ گنجی، حمزه؛ هاشمیان، کیانوش و نجفی‏زند، جعفر. (1390). مقایسه سهم هوش شناختی، خلاقیت و هوش هیجانی در پیش‏بینی پیشرفت تحصیلی دانش‏آموزان و دانشجویان در سطوح مختلف تحصیلی. فصلنامه تازه‏های روانشناسی صنعتی/سازمانی، 6، 29-17.
شکوهیان، فرشته. (1393). تاثیر داستان گویی با مدل پلسک بر خلاقیت و پیشرفت تحصیلی درس فارسی پایه پنجم ابتدایی. پایان‏نامه کارشناسی ارشد برنامه‏ریزی درسی، دانشگاه بیرجند، چاپ نشده.
شهیم، سیما و سپهریان‏آذر، فیروزه. (1379). ارزیابی هوش گروهی از کودکان آذری با مقیاس‏های گودیناف هریس و ماتریس‏های پیشرونده ریون. مجله روان‏شناسی و علوم تربیتی، 2، 42-27.
صادقی، احمد، ربیعی، محمد و عابدی، محمدرضا. (1390). رواسازی و اعتباریابی چهارمین ویرایش مقیاس هوش وکسلر کودکان. فصلنامه روان‏شناسی تحولی: روان‏شناسان ایرانی، 28، 386-377.
ضیایی موید، محمد؛ آسایش، محمدعلی؛ لاری، نرگس؛ مینایی، زهرا و همتی‏فر، مجتبی. (1390). بررسی روش‏های شناسایی استعدادهای برتر و ارائه الگوی عملی. طرح پژوهشی چاپ نشده.
طباطبائی، زهرا؛ اوجی‏نژاد، احمدرضا و قلتاش، عباس. (1394). رابطه هوش اجتماعی با مهارت‏های کار آفرینی و خلاقیت دانش‏آموزان هنرستان‏های شهر شیراز. فصلنامه علمی - پژوهشی رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 1، 102-85. 
مهدوی‏نژاد، غلامحسین؛ مهدوی‏نژاد، محمدجواد و سیلوایه، سونیا. (1392). تاثیر محیط هنری بر خلاقیت دانش‏آموزان. فصلنامه نوآوری‏های آموزشی، 48، 140-127.
مهرمحمدی، محمود. (1385). نظریه‏ی هوش چندگانه گاردنر و دلالت‏های آن برای برنامه درسی و آموزش. فصلنامه تعلیم و تربیت، 88، 31- 8.
نوفرستی، اعظم و معین‏الغربائی، فاطمه. (1389). هوش هیجانی و خلاقیت در دانشجویان. روانشناسی تحولی: روان‏شناسان ایرانی، 26، 189-175.
Aras, G., (2015). Personality and Individual Differences: Literature in Psychology-Psychology in Literature. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 185, 250-257.
Binet, A., & Simon, T. (1905). M´ethodes nouvelles pour le diagnostic du niveau intellectuel des anormaux. L’Ann´ee Psychologique, 11, 191–336.
Bowers, J. (1969). Interactive effects of creativity and IQ on ninth-grade achievement. Journal of Educational Measurement, 6, 173-177.
Carmen, R. W., & Betsy, L. M. (2007). Understanding Power and Rules of Thumb for          Determining Sample Sizes. Tutorials in Quantitative Methods for Psychology, 3, 43-50.
Chamorro – premuzic, T., Stumm, S., & Furnham, A. (2011). The Wiley – BlackWell Handbook of Individual Differences, Hoboken.
Chesnokova, O., & Subbotsky, E. (2014). Social Creativity in Primary-school Children: How to Measure, Develop and Accept it. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 146, 141-146.
Chooi, W., Long, H., &  Thompson, L. (2014). The Sternberg Triarchic Abilities Test (Level-H) is a Measure of g. Journal of Intelligence, 2, 56-67.
Comrey, A. L., & Lee, H. B. (1992). A first course in factor analysis (2nd ed.). Hillsdale, NJ: Erlbaum.
DuPaul, G., Rapport, M., & Perriello, L. (1991). Teacher ratings of academic skills: the development of the academic performance rating scale. School Psychology Review, 2, 284-300.
Eisner, E. (2002). The kind of Schools We Need. Phi Delta Kappan, April, (83), pp.576-684.
Fischer, C,. & Muller, K. (2014). Gifted Education and Talent Support in Germany. C.E.P.S Journal, International Centre for the Study of Giftedness, University at Munster, Germany, 4, 31-54.
Gagne, F. (2008). Building gifts into talents: Overview of the DMGT.
Gardner, H. (1983). Frames of mind: The theory of multiple intelligences. New York: Basic Books.
Guilford, J. P. (1967). The nature of human intelligence. New York: McGraw-Hill.
Kranzler, j., & Jensen, A. (1991). The Nature of Psychometric g: Unitary Process or a Number of Independent Processes?. Intelligence, 15, 397-422.
Lemos, G. C., Abad, F. J., Almeida, L. S., & Colom, R. (2014). Past and future academic experiences are related with present scholastic achievement when intelligence is controlled. Learning and Individual Differences, 32, 148–155.
McNemar, Q. (1964). Lost: Our intelligence? Why?. American Psychologist, 19, 871– 882.
Petruta, P. (2013). Multiple intelligences stimulated within the lessons by the practicant students from the Faculty of Sciences. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 76, 676-680.
Renzulli, J., Reis, S., Katherine Gavin, M., & Sytsma Reed, R. (2009). An investigation of the reliability and factor structure of four new Scales for Rating the Behavioral Characteristics of Superior Students. Journal of Advanced Academics, 21, 84–108.
Rosander, P., Bäckström, M., & Stenberg, G. (2011). Personality traits and general intelligence as predictors of academic performance: A structural equation modelling approach. Learning and Individual Differences, 21(5), 590–596
Roth, B., Becker, N., Romeyke, S., Schäfer, S., Domnick, F., & Spinath, F. M. (2015). Intelligence and school grades: A meta-analysis. Intelligence, 53, 118-137.
Spearman, C. (1923). The nature of intelligence and the principles of cognition. London:Macmillan.
Sternberg, R. J. (1985). Beyond IQ: A triarchic theory of human intelligence. New York: Cambridge University Press.
Sternberg, R., Jarvin, L., & Grigorenko, E. (2011). Explorations in Giftedness. New York, Cambridge university press.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (1996). Using multivariate statistics (3rd ed.). New York: HarperCollins.
Wang, J., Lv, Y., Jou, M., & Zhang, J. (2016). Research on the effects of cloud-based pedagogy for creative talents: A case study on Chinese High School. Computers in Human Behavior, 63,229-239.
Wechsler, D. (1967). Wechsler Primary and Preschool Scale of Intelligence (3rd ed.). San Antonio, TX: Harcourt Brace.